دانلود مقاله بررسی کودک همسری در ایران

پدیده «کودک همسری» به رغم کاهش چشمگیر، کم و بیش در متن جامعه جریان دارد. همچنان کودکانی در سنین ۱۰ تا ۱۴ سالگی و حتی کمتر از آن به قید زوجیت سپرده می شوند و این در حالی است که ازدواج ها لزوما بین دو کودک نیست و بلکه … پیشنهاد می کنیم ادامه این مطلب مفید و ارزشمند را در مقاله بررسی کودک همسری در ایران دنبال نمایید. این فایل شامل 26 صفحه و در قالب word ارائه شده است.

مشخصات فایل بررسی کودک همسری در ایران

عنوان: بررسی کودک همسری در ایران
فرمت فایل : word (قابل ویرایش)
تعداد صفحات : 26
حجم فایل : 252 کیلوبایت

بخشی از  مقاله بررسی کودک همسری در ایران را در ادامه مشاهده خواهید نمود.

چکیده

پدیده «کودک همسری» به رغم کاهش چشمگیر، کم و بیش در متن جامعه جریان دارد. همچنان کودکانی در سنین ۱۰ تا ۱۴ سالگی و حتی کمتر از آن به قید زوجیت سپرده می شوند و این در حالی است که ازدواج ها لزوما بین دو کودک نیست و بلکه در بسیاری موارد کودکان به قید زوجیت افراد بزرگسال و گاه میانسال در می آیند. «کودک همسری» هرچند از حیث تاریخی و اجتماعی در باورهای فرهنگی و مذهبی جامعه ما  ریشه دارد، لیکن با توجه به تغییر و تحولات بنیادین در برخی باورها و واقعیت های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و…، این هنجار دیرینه به تدریج از سوی اخلاق حسنه و نظم عمومی به چالش کشیده شده و از همین رو قانونگذار نیز گاه و بیگاه به این موضوع پرداخته و اکنون نیز طرحی نو در دست بررسی است که یک فوریت آن نیز به تصویب رسیده است. به همین بهانه، در نوشته پیش رو نگاهی مختصر به بایدهای توجه به این موضوع شده است. کودک همسری یکی از مهمترین مسائل جوامع امروزی است و آسیب های فراوانی را با خود به همراه دارد. ازدواج و تشکیل خانواده قدمتی به طول تاریخ دارد و اگر چه لازم است و باعث بقای جامعه می شود اما باید در موقع مناسب خود روی دهد. کودک همسری یعنی ازدواج زیر ۱۸ سال که فرد هنوز از نظر جسمی و عقلی به بلوغ کافی نرسیده و توانایی یک انتخاب درست را نداشته باشد و در نتیجه تبعاتی مثل خشونت، خیانت، طلاق، افسردگی، فرار از خانه و غیره را به همراه خواهد داشت.

کلید واژه ها: ازدواج، کودک همسری، ازدواج زودهنگام، طلاق

مقدمه

نهاد خانواده، رکن بنیادین اجتماع بشری است و به دلیل پیوستگی که با حیات اجتماعی دارد، تغییرات و تحولات جامعه می تواند موجب تغییر در نوع ساختار و کارکردهای خانواده گردد. در سالهای اخیر کشور ما تغییرات و تحولات گسترده ای را تجربه نموده است که به طور طبیعی می تواند این عنصر پایه ای فرهنگ، یعنی خانواده را متحول سازد. تغییرات در نوع ساختار و کارکردهای خانواده، مشکلات و ظرفیت هایی را در کانون خانواده ایجاد می کند. به عبارتی دیگر پاره ای از تحولات، مثبت و برخی دیگر منفی ارزیابی می شود و در صورت استفاده بهینه از ظرفیت ها، فرصت ها و امکانات، شرایط مطلوب مادی و معنوی در زندگی خانوادگی فراهم می شود و در صورت غفلت از ساختارهای تأثیرگذار در تضعیف نهاد خانواده، بنیان های آن روز به روز متزلزل می شود.(غفاری،2013)

وضعیت خانواده، به عنوان یکی از نهادها و ارکان مهم هر جامعه، در سایر نهادهای اجتماعی و در وضعیت کلی جامعه اثر می گذارد. خانواده اگر نتواند کارکردهای اساسی خودش را در جامعه به خوبی ایفا نماید، جامعه را دچار مشکلات عدیده می نماید. به عبارتی دیگر در صورتی جامعه سالم خواهد بود که از خانواده سالم برخوردار باشد. به بیان دیگر یکی از عوامل سعادت و تکامل یا سقوط و فروپاشی جامعه را می توان در چگونگی خانواده ها دید. خانواده نیز به نوبه خود در هر جامعه تحت تأثیر آن جامعه است. خانواده در ارتباط تنگاتنگی با نهادهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی بوده و این نهادها اثرات مستقیم و غیر مستقیم بر خانواده دارند (پناهی،2012)

فرایند تشکیل خانواده و ازدواج به عنوان یکی از مراحل اساسی زندگی افراد در جامعه و تأثیر گذار بر روی سایر فرایندها و پدیده های جمعیتی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است که همواره مورد علاقه و توجه محققان رشته های مختلف علوم اجتماعی بوده است. یکی از دلایل اهمیت یافتن این مطالعات، تغییرات سریع این فرایند تشکیل خانواده در جریان فرایند نوسازی و توسعه جوامع مختلف بوده است. در کشورهای در حال توسعه، در اثر تعامل عوامل و شرایط درونی با تأثیرات بیرونی، خانواده دچار تغییرات شده است و می رود تا به طور اساسی دگرگون شود(کاظمی،2011)

جامعه از نگاه الگوی غربی از افراد تشکیل شده است، در حالی که در نگاه اسلامی سلول اصلی پیکره اجتماع، خانواده می باشد که این همان وجه تمایز میان جوامع انسانی و اجتماعات حیوانی می باشد. خانواده، سلول تشکیل دهنده جامعه می باشد، نه افراد و به خاطر همین، بخش زیادی از استعدادهای بشریت در دل خانواده شکل گرفته و جامعه صورت انسانی یافته است. به خاطر همین اسلام توجه ویژه ای به خانواده کرده است (۴)

جامعه شناسان کارکردهای مهم خانواده را تنظیم رفتار جنسی، تولید مثل، حمایت و مراقبت، ایجاد آرامش روانی، ارضای نیازهای عاطفی، جامعه پذیری و کنترل و نظارت می دانند، البته به این موارد باید نقش بی بدیل خانواده در پرورش معنوی را نیز افزود. تحولات خانواده در دهه های اخیر تمام کارکردهای یادشده را در معرض آسیب قرار داده است. کاهش پیوندهای خانوادگی در دهه های اخیر، خانواده را بیش از پیش تنها گذاشته و در حل مشکلات خود ناتوان تر ساخته است. غلبه فرهنگ فردگرایی بیش از هر چیز در حس استقلال طلبی و فرار از تعهدات مؤثر بوده است. همین فرهنگ، زمینه های کم شدن حس تعاون اجتماعی و پیوندهای گروهی را فراهم کرده است. از سوی دیگر، به نظر می رسد سیاست های حمایتی دولت ها از قشرهای آسیب پذیر، در مجموع نه تنها به کارآمدی خانواده نینجامیده است، بلکه نسلی را پرورده است که برای حل مشکلات مختلف زندگی از جمله اشتغال و ازدواج، چشم به یاری دولت دوخته و توان ذاتی خود را به کار نمی گیرند. تضعیف جایگاه والدین که در تحقق آن، نهادهای فرهنگی و تبلیغی بیش از دیگران مقصرند افزون بر کاهش نظارت کیفی آنان بر روند پرورش نسل جدید، به کم شدن اهتمام آنان به فرزندان و نیز به کاهش پیوند خانوادگی می انجامد. اینها و دهها مسأله دیگر نشان دهنده افقهایی تیره فراروی آینده خانواده هاست.(حق شناس،2009)

بیان مساله

ازدواج، واقعه ای اجتماعی، زیستی و فرهنگی است که نقش آن در تشکیل خانواده از اهمیت اساسی برخوردار است. بقای جامعه به خانواده بسته است و بقای خانواده نیز به وجود ازدواج. در عصر حاضر، نظام خانواده دچار مشکلات و چالش های اساسی گردیده و حتی گاه اساس و تمامیت آن نیز به زیر سؤال رفته است. در این میان کودک همسری به عنوان پدیده ای است که در میان بحران ها، حائز اهمیت بیشتری است، به طوری که آمار مربوط به آن، نشان از روند صعودی با شیب تند دارد. بررسی آمارهای کودک همسری در کشور بیانگر آن است که سهم ازدواج دختران در گروه سنی ۱۴-۱۰ نسبت به کل ازدواج های ثبت شده در سال ۱۳۹۰ از 5/4 درصد به ۵ / ۵ درصد در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است. اسفبارتر این است که تعداد ازدواج های زیر ۱۰ سال در کل کشور در سال ۱۳۹۲ از ۲۰۱ فقره به ۲۳۴ فقره در سال ۱۳۹۵ رسیده است. بررسی جایگاه استانها در کودک همسری نشان می دهد که استان خراسان رضوی رتبه اول و استان آذربایجان شرقی در رتبه دوم، سیستان و بلوچستان رتبه سوم و خوزستان رتبه ۴ در سطح کشور را به خود اختصاص داده اند. تهران در رتبه هشتم و سمنان نیز در رتبه آخر قرار دارد.

معیار جهانی سن ازدواج، ۱۸ سال است، اما اغلب کشورها یا سن ازدواج را پایین تر از آن و یا بیشتر از آن تعیین کرده اند. در ایران اوایل انقلاب سن ازدواج برای دختران ۹ و برای پسران ۱۵، یعنی همان سن تکلیف شرعی بوده است، اما بعدها این سن برای دختران به ۱۳ سال تمام تغییر پیدا کرد و برای پسران نیز همان سن تکلیف شرعی یعنی ۱۵ سال تمام باقی ماند. برای اساس ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی، حداقل سن ازدواج دختران ۱۳ سال تمام و برای پسران نیز ۱۵ سال تمام است، اما ازدواج کودکان زیر این سن بکلی منع نشده است و می تواند با اذن ولی و به شرط رعایت مصلحت و با تشخیص دادگاه صالح ازدواج دختران را صورت داد. بر اساس این قانون، کودک همسری به آن دسته ازدواج هایی گفته می شود که شرایط سنی پیش بینی شده ازدواج در قانون اساسی برای دختران ۱۳ سال و برای پسران ۱۵ سال) رعایت نشده و قبل از رسیدن به سنین مذکور ازدواج صورت بگیرد.

کودک همسری نوعی ازدواج رسمی یا غیر رسمی است که که در آن فرد پیش از رسیدن به ۱۸ سالگی وارد پیمان زناشویی می شود که از معضلات اجتماعی و ناهنجار روزگار ماست که به نوعی تضييع حقوق کودکان محسوب میشود (قاسمی و دادجو، ۱۳۹۷). سازمان ملل متحد ازدواج کودکان را به هر نوع ازدواج در زیر سن ۱۸ سال قبل از اینکه دختر به لحاظ جسمی و روانی آمادگی پذیرش مسئولیت های زناشویی و بچه داری را داشته باشد، اطلاق می کند. بر همین مبنا در مواردی که کودک در زیر این سن ازدواج کند، ازدواج زودهنگام کودکان رخ داده است؛ ازدواجی که توسط پدر یا پدربزرگ کودک از جانب وی شکل گرفته و در آن توجهی به حداقل سن قانونی ازدواج نشده است. ازدواج کودکان شکلی از زناشویی است که در آن حداقل یکی از طرفین کمتر از ۱۸ سال سن دارد. در بیشتر موارد این دختر است که هنوز یک کودک میباشد. همانطور که پیش از این بحث آن رفت، در ایران رسیدن به یک آستانه بیولوژیکی و جسمی بدون در نظر گرفتن سن، ترجمان صلاحیت برای ازدواج است. از منظر جنسی و حقوق بشری عمل ازدواج زودهنگام کودکان پیامد بدیهی سرکوب جنسی و اعمال مخرب سنتی است که به نگه داشت نابرابریهای جنسیتی و سرکوب بیشتر       می انجامد. در جهان در حال توسعه، مساله ی بغرنج ازدواج زودهنگام کودکان با بالا رفتن جمعیت جوانان رو به افزایش است و عامل اصلی مسئول در این قضیه افزایش سطح فقر، فقدان دانش و تحصیلات و تبعیت از الزامات فرهنگ مردسالارانه و باورهایی است که به اشتباه واداشتن دختران به ازدواج های ناخواسته و زودهنگام را عاملی برای حمایت و محافظت از آنها می دانند. متاسفانه با وجود پیامدهای جسمانی و تبعیض نسبت به دختران جوان، قدم های اندکی برای خاتمه ی عمل ازدواج زودهنگام کودکان در ایران برداشته شده است (بابانژاد ایران و همکاران، ۱۳۹۹). ازدواج زودهنگام به ازدواجی اطلاق میشود که زوجین یا یکی از آنان به سن ۱۸ سالگی نرسیده باشد. این نوع ازدواج هر دو جنس را متاثر میسازد اما دختران بیشتر در معرض آسیب هستند و آسیب ها و عوارض شدیدی را متحمل می گردند. با وجود این که تحقیقات متعدد حاکی از آسیب های متعدد پدیده کودک همسری است این پدیده در برخی از نقاط کشور امری شایع است. پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی با تامل در نظام بین المللی حقوق بشر و حقوق ایران به بررسی و تحلیل پدیده کودک همسری و رابطه آن با کودک آزاری و همچنین بررسی انتقادی نقش حمایتی قانون گذار در مورد پدیده کودک همسری می پردازد. نتایج حاصل از این بررسی نشان میدهد که علل فرهنگی، فقر و محرومیت، بی سوادی، اختلالات روانی والدین، تک والد بودن طفل از جمله مهم ترین علل وقوع چنین ازدواج هایی است که میتواند پیامدهای غیر قابل جبرانی به همراه داشته باشد. بنظر میرسد افزایش سن قانونی ازدواج، افزایش دسترسی دختران به تحصیلات، اشتغال مناسب، بالابردن آگاهی جامعه درباره عوارض ازدواج زودهنگام و اجرای سیاست های فقر زدایی می تواند در جهت بهبود وضعیت سلامت زنان و کودکان موثر باشند. همچنین به نظر می رسد تجویز کودک همسری ؛ رویکردی غیر علمی و بدون توجه به اقتضایات عملی مشخص است و قانونگذار سیاست تقنینی ناکارآمد و آسیب زا نسبت به تجویز ازدواج زود هنگام اتخاذ کرده است و در ارتباط با پدیده کودک همسری از ایفای نقش حمایتی خود غافل بوده است (شریفی، ۱۳۹۷). نخستین نگرانی ها درباره ازدواج کودکان در سال ۱۳۸۵ وقتی شکل گرفت که گزارش هایی مبنی بر ازدواج بیش از ۳۳ هزار دختر زیر ۱۵ سال منتشر شد. نتایج سرشماری سال ۱۳۸۹ نیز که برخی رسانه ها آن را گزارش دادند، حاوی خبرهای خوبی در این زمینه نبود چرا که براساس این سرشماری بیش از ۴۰ هزار همسر در زمان ازدواج ده تا ۱۴ سال داشته اند. در سرشماری سال ۸۹  ۷۱۶ مورد ازدواج زیر ده سال هم گزارش شده بود که همین موارد موجب شد تا بحث های مربوط به ازدواج کودکان و آنچه کودک همسری می نامند، در میان مدافعان حقوق کودکان بالا بگیرد و تا امروز ادامه یابد. مقوله ازدواج در سنین پایین که به عنوان ازدواج کودکان با کودک همسری از آن یاد می شود، فقط به ایران اختصاص ندارد و در اغلب کشورها، به ویژه کشورهای توسعه نیافته وجود دارد. به عنوان مثال سازمان بین المللی «یونیسف، در گزارشی که در سال ۱۳۹۳ منتشر کرد، اعلام کرد که در آن سال شمار ازدواج دختر بچه ها در سراسر جهان هفتصد میلیون نفر بوده و در خصوص افزایش این آمار به رقم یک میلیارد نفر تا سال ۲۰۵۰ میلادی، در صورت ادامه روند ازدواج کودکان ابراز نگرانی کرد. پدیده کودک همسری یک مسأله جهانی است و می تواند در هر گوشه دنیا، از خاورمیانه گرفته تا آمریکای لاتین، آسیای جنوبی و اروپا اتفاق بیافتد. تحقیقات نشان می دهند که این موضوع نه تنها در بسیاری از مناطق دنیا رخ می دهد، بلکه افرادی که خودشان کودک همسر می شوند، با روی گشاده و رضایت قلبی ازدواج می کنند، چراکه چنین رسم هایی از نظر اجتماعی پذیرفته شده اند. کارشناسان بر این عقیده هستند که کم سوادی، فقر و نبود امکانات تفریحی و از همه مهم تر ضعف قانونی موجب افزایش کودک همسری در کشور شده است.

در صورت تمایل شما می توانید مقاله بررسی کودک همسری در ایران را به قیمت 12900 تومان از سایت فراپروژه دانلود نمایید. اگر در هر کدام از مراحل خرید یا دانلود با سوال یا ابهامی مواجه شدید می توانید از طریق آدرس contact-us@faraproje.ir و یا ارسال پیامک به شماره: 09382333070 با ما در تماس باشید. با اطمینان از وب سایت فراپروژه خرید کنید، زیرا پشتیبانی سایت همیشه همراه شماست.