دانلود مقاله بررسی شهر بیشاپور

در دومين دهه سده سوم ميلادي پس از نبرد اردوان آخرين پادشاه اشكاني با ماركوس باسيانوس (معروف به كاراكالا، 217-188م) و عقب‌نشستن روميان بعد از كشته شدن وي، در دوران ايران غوغايي برپا شد كه حكومت پارتي اشكاني را مضمحل ساخت.منطقه فارس چون گذشته يعني در زمان انتقال… پیشنهاد می کنیم ادامه این مطلب مفید و ارزشمند را در مقاله بررسی شهر بیشاپور دنبال نمایید. این فایل شامل 66 صفحه و در قالب word ارائه شده است.

مشخصات فایل بررسی شهر بیشاپور

عنوان: بررسی شهر بیشاپور
فرمت فایل : word (قابل ویرایش)
تعداد صفحات : 66
حجم فایل : 13,6 مگابایت

بخشی از  مقاله بررسی شهر بیشاپور را در ادامه مشاهده خواهید نمود.

موقعيت جغرافيايي استان

شهرستان كازرون

شهرستان كازرون ازنظر داشتن آثار باستاني يكي از مهمترين شهرهاي  كشور ايران به شمار مي آيد. آب فراوان و هواي مساعد باعث شده اين منطقه در طول تاريخ مورد توجه سلاطين و صاحبان قدرت قرار گيرد، وجود آثار پيش از تاريخ و همچنين آثار ارزشمند و گرانسنگ ديگري كه در اين شهرستان وجود دارد اين نظر را تائيد مي كند.

در پهنه شهرستان كازرون آثار تاريخي زيادي وجود دارد اما بدون ترديد بيشترين آثار اين منطقه مربوط به دوره ساساني است. به جرات مي توان گفت كه هيچ كجاي سرزمين ايران تا اين اندازه آثار مربوط به دوره ساساني در خود جاي نداده است، بزرگترين و تنها مجسمه سنگي دوره ساساني ( مجسمه شاپور اول)، 9 نقش برجسته از 30 نقش برجسته دوره ساساني، شهر تاريخي بيشاپور،  بزرگترين كتيبه ديواري عهد ساساني معروف به كتيبه كرتير به طول 20/5 متر و عرض 70/2متر، معبد زيباي آناهيتا ( الهه آب )، آتشكده هاي متعدد، عبور جاده شاهي از اين ديار و آثار ارزشمند ديگر، همه و همه حكايت از عظمت تاريخ اين شهرستان دارد.

با اين وصف، آنچه كه نام برديم تنها گوشه اي از آثار تاريخي شهرستان كازرون مي باشد و چنانچه باستان شناسان به كاوش و حفاري در اين منطقه بپردازند به يقين آثار گرانسنگ ديگري را از دل خاك بيرون خواهند آورد، زيرا بخش اعظم آثاري كه پيشتراز آن نام برديم از سال 1347هجري شمسي و به دنبال حفاري هاي  استاد بزرگوار و ارزشمند آقاي دكتر سر فراز،  سر از خاك بيرون آورده اند.

تاريخچه شهر تاريخي بيشاپور

اين شهر تاريخي كه حدود دويست هكتار و سعت دارد در فاصله  23  كيلومتري  شمال غربي شهر فعلي كازرون قرار دارد. بنابراطلاعات دقيق و مكتوب كه در مركز شهر بر روي دو ستون يادبود نوشته شده، اين شهر در زمان شاپور اول ( 272-241 ميلادي )  دومين و يكي از مقتدرترين پادشاهان ساساني و توسط يك معمار سوري بنام « اپساي » دبير طراحي و ساخته شد. و بنا برهمين كتيبه، شاپور در سال 24 سلطنتش از شهر بيشاپور بازديد نموده است.

صرف نظر از اينكه خاستگاه دولت ساساني سرزمين فارس بوده، آب فراوان، هواي مساعد، زمين هاي حاصلخيز، چشمه ها و موانع طبيعي و قرار گرفتن در مسير جاده شاهي، باعث شد شاپور پس از پيروزي بر والرين (امپراطور روم) اين محل را براي بناي شهري كه نام خود را برآن نهاد، انتخاب نمايد.

اين شهر در كنار شهرهائي همچون استخر، داراب گرد، اررجان، اردشير خوره  از مهمترين شهرهاي استان فارس در عهد ساساني بوده و تا زمان سلطنت بهرام دوم رونق خود را حفظ كرد، اما پس از آن به علت توجه پادشاهان ساساني به غرب قلمرو خود ( تيسفون ) رونق آن كمتر شد. با ورود اسلام به ايران به تدريج رونق و آبادي از اين شهر رخت بر بست و به جاي آن گازرگاه ( كازرون فعلي) رونق مي يابد اما در هر حال بيشاپور همچنان به حيات خود ادامه مي دهد، به طوري كه در قرون سوم تا پنجم هجري قمري اين شهر مورد ستايش  مورخان وجغرافي دانان بزرگي چون استخري،  ابن بلخي و… قرار گرفته است.

تاريخچه حفاري در شهر بيشاپور

در بين سالهاي 1319 – 1314 هجري شمسي براي اولين بار ژرژ سال و دكتر گيرشمن نمايندگان اعزامي از موزه لوور پاريس، اقدام به عمليات كاوش باستان شناسي در اين شهر تاريخي نمودند و بناي رفيع و چهار گوشي را كه با سنگهاي « دوجداره » ساخته شده بود، آتشگاه ناميدند و تالار عظيم و سر پوشيده وسيعي را به نام كاخ اختصاصي و مكان ديگري را به نام جايگاه نذورات و يك ايوان مزين به موزاييك را به دنياي باستان شناسي و تاريخ معرفي كردند. اين حفاري ها ادامه نيافت و براي مدت 30 سال متوقف گرديد.

سرانجام اداره كل باستان شناسي و فرهنگ عامه تصميم گرفت با اعزام يك گروه باستان شناسي ايراني به سر پرستي دكتر سرفراز عمليات كاوش در بيشاپور را به منظور روشن ساختن چگونگي حفاري هاي گذشته و ظاهر ساختن اسكلت اين شهر آغاز نمايد. در بهمن ماه 1347 هيات باستان شناسي در شهر شاپور مستقر گرديد و شروع به كار كرد. اين عمليات حدود 10 سال به طول انجاميد كه با همت و تلاش شبانه روزي هيات باستان شناسي به ويژه استاد گرانقدر آقاي دكتر سرفراز، برج و باروي شهر، معبد آناهيتا، كاخ شاپور، مسجد دوره اسلامي، ستونهاي يادبود و برخي آثار ارزشمند ديگر سر از خاك بيرون آورد. عمليات اين گروه نيز در سال 1357 متوقف گرديد.

مجددا در بهمن سال 1375 عمليات حفاري اين شهر به سر پرستي  دكتر سرفراز آغاز گرديد اما در ارديبهشت 1376 متوقف ماند.پس از آن چند فصل حفاري توسط آقايان مهندس مهريار و نوروزي صورت گرفت و از سال 1382  مهندس اميري بعنوان مسئول پروژه بيشاپور تعيين شده است.

مشخصات شهر بيشاپور

شهر تاريخي بيشاپور با موهبتي كه طبيعت زيباي جلگه شاپور در دشت سبز كازرون و رودخانه باصفاي چشمه ساسان در اختيار آن گذارده بود و بااستفاده از فرمها و موتيف هاي تمدنهاي ديگر در امر هنري و تزئيني و بر اساس و خواست و روياهاي بزرگ و جاه طلبانه شاهي، چنان بادقت طراحي و اجرا شده كه با زيباترين و ثروتمند ترين شهرهاي دنياي متمدن آن زمان مانند انطاكيه عروس زيباي شهرهاي بيزانس ( روم شرقي) رقابت مي كرد و به از آن بود.

شهر بيشاپور براساس طرحي جديد ( هيپوداموس ) به صورت مربع مستطيل ساخته شده و تا قرن هفتم هجري قابل سكونت بوده است. دو خيابان شمالي – جنوبي و شرقي – غربي،  شهر را به چهار قسمت تقسيم نموده و هركدام از اين خيابانها به يكي از دروازه هاي شهر راه داشته است. دروازه اصلي شهر در ضلع غربي بوده كه امروز بقاياي پل آن موجود است. اين شهر از چهار طرف محافظت مي شده است. درضلع شمالي قلعه دختر و ديوار برج مانند، در ضلع غربي رودخانه شاپور در ضلع شرقي و جنوبي، خندق از شهر محافظت مي نموده است.

بيشاپور شامل دو قسمت است:

 1 – ارگ سلطنتي كه بناهاي شاخص دوره ساساني مثل معبد آناهيتا، تالار شاپور، ايوان موزائيك، كاخ والرين و…  را شامل مي شود

2- قسمت عامه نشين شهر كه بخش و سيعتر شهر را شامل مي شود و در برگيرنده خانه هاي مسكوني، اماكن عمومي مثل حمام، كاروانسرا، بازار و… مي گردد.

 جغرافي دانان مسلمان از بيشاپور به نامهاي  به شاپور – به انديوشاپور – ويه شاپور – شاپور – بيشاور – بيشاپور نام برده اند كه همگي نام بيشاپورمركز ايالت و كوره شاپور خوره بوده است.

در 23 كيلومتري غرب شهر كازرون و در كنار رودخانه شاپور، ويرانه شهر بيشاپور قرار دارد. اين شهر در ايران باستان بر سر جاده شاهي شوش تخت جمشيد و استخر و اردشير كوره به تيسفون واقع بود.

اين شهر به دستور شاپور اول توسط يك معمار سوري به نام «اپساي» دبير طراحي و ساخته شد. دو ستون در مركز اين شهر وجود دارد كه روي يكي به خط اشكاني و خط ساساني، تاريخ ساخت شهر را 266 م. ثبت كرده است. اما ذكري از نام شهر نشده است. از اين رو نويسندگان گوناگون، اسامي متفاوتي براي شهر ذكر كرده اند؛ از جمله «وه شاپور» يعني وجه نيكوي شاپور، « بي شاپور» به معني اعليحضرت شاپور، «به شاپور»، «يه شاپور» و «به از انديو شاپور» به معناي شهر بهتري از انطاكيه، كه به عنوان نام اصلي اين شهر پذيرفته شده است.

كاوش هاي باستان شناسان از سال 1314 شمسي در اين شهر آغاز شد و تاكنون ادامه دارد. اين شهر حدود 800 متر پهنا و 5/1 كيلومتر درازا داشت و مركز شاهنشاهي شاپور اول و اوج شكوه امپراتوري ساسانيان بود. ترديدي نيست كه شهر اردشير كوره، يعني پايتخت اردشير بابكان، رضايت خاطر پسر وي شاپور اول (727- 242 م) را تأمين نمي كرد. از اين رو او اقدام به ساخت اين شهر كرد.

با توجه به طبيعت زيباي دشت شاپور و نيز رودخانه شاپور و همچنين مجموعه مكتب هاي هنري و فني و معماري جديدي كه در شهر بيشاپور آن زمان، به وجود آمد، مردم گروه گروه، برا ي ديدن و تماشاي شهر مي آمدند. به همين دليل بيشابور سرآمد همه شهرهاي ساسانيان بود.نقشه شهر چنان رسم شده بود كه تمامي خيابان هاي شمالي، شرقي، جنوبي و غربي در مركز شهر يكديگر را قطع كنند و در زواياي قائم، خيابان ها، كوچه ها و محله ها به نحوي محدود بودند كه خانه بزرگان و اشراف شهر در وسط باغ  و باغچه قرار مي گرفت. شكل شهر، بر خلاف شهر اردشير كوره، به صورت مستطيل است و اين از ويژگي هاي اقليمي است كه در ساخت شهر در نظر گرفته شده است. اين شهر از سه بخش تشكيل شده است: بخش اصلي كه توسط يك حصار مستحكم محصور بود شامل بناهاي مذهبي و حكومتي است كه مهم ترين آن ها معبد آناهيتا، تالار تشريفات، ايوان و حياط موازئيك و كاخ والرين است. بخش دوم شامل بخش نگهباني يعني قلعه دختر است كه بر فراز يك بلندي مشرف بر شهر قرار دارد. بخش سوم خارج از حصار را در بر مي گيرد. از مهم ترين آثار باقي مانده از اين بخش مي توان از ستون هاي يادبود، مدرسه اي از دوره ي آل بويه، دارالاماره، مسجد و حمام هاي بيشابور نام برد. بيشترين آثار موجود در اين بخش به دوره ي اسلامي تعلق دارد . شهر بيشابور تا قرن پنجم ه. ق رونق داشت.

آرزوى فراموش‌شده جان تازه مى‌گيرد

در مشت فشردن گنجينه امپراتورى پارس آن هم در قلب قلمرو از آن آرزوهاى دور و دست نيافتنى بود كه اسكندر و سپاهيانش بدان جامه تحقق پوشاندند؛ همه چيز روياوار پيش مى تاخت. فليپ مقدونى آرزوى ديرينه اش را با خود به دل خاك برده بود و اكنون فرزندش دلاورانه پنجه در همان خاك افكنده بود و به آن آرزوى خسته جان، روح تازه مى دميد.

داريوش سوم پس مانده امپراتورى پوسيده هخامنشى طى نبرد هاى سه گانه شكست خورده و همچون آواره اى مستاصل در ميان تكه هاى گسسته سرزمينش در پى مقاومتى تنومند دست و پا بر هم مى ساييد، غافل از آن كه مرده ريگ امپراتورى همچون خاطره اى وهم انگيز به فراموشى سپرده مى شود. مردم منفعلانه تنها مى نگرند و روزگار ورق مى خورد و افسانه اسكندر مقدونى در ذهن غبار گرفته همين ملت است كه جان مى گيرد.

اسكندر جوان با نيم نگاهى به پرهيب هاى پرشكوه كوروش كبير مى كوشد يكه تاز ميدان باشد. برخى ها به او القابى مى بخشايند كه پيش از اين بر كسانى همچون كوروش سوار كرده بودند مثل لقب ذوالقرنين. ظاهراً اسكندر مى كوشيده است بر خاطره كاريزماتيك پادشاه بزرگ سرزمين مفتوحه اش پنجه زده و براى يافتن مشروعيت از خط مشى هاى انسان دوستانه و متمدنانه او تقليد كند.

فضاى فكرى ايران  باستان هم خود دامن زننده به چنين تلاشى بوده است. انسان باستان براى قدرت و قدرتمند در ذهن بسته خود تصويرى آرمانى و شكوهمند تراش داده بود. هر كس كه قدرت را زنده مى كرد در افق ذهن انسان كهن، صاحب مقام بلندى مى شد و اسكندر وقتى بر ايران مى تاخت و تكه هاى پوسيده امپراتورى را مى گسست و ديواره هاى تنومند اما فروريخته را پس مى زد، با چنين انديشه اى پيش مى تاخت و نيرو مى گرفت.

وقتى تنها بازمانده هخامنشيان نيز به دست يكى از گماشتگان خود در يك ساتراپى دور افتاده جان داد و واپسين نفس ها را كشيد و درگذشت، سكوت بر گستره سرزمين پاره پاره سايه افكند. سكوت بود و ويرانه هاى عظمت؛

اسكندرى كه به پاس احترام به نژاد آريايى به خيل سربازانش دستور داده بود با دختران ايرانى وصلت كنند تا پيوندى ناگسستنى ميان دو گروه غالب و مغلوب برقرار شود. تخت جمشيد را به زبانه هاى آتش مى سپارد، به هر جا قدم مى نهد، تنواره هاى جبروت سلسله نابود شده را ويران مى كند و به جاى ويرانه ها قصر تازه اى از قدرت تازه نفس بر مى افرازد.

فهرست مطالب مقاله بررسی شهر بیشاپور, در ادامه قابل مشاهده می باشد.

• مقدمه       1
• موقعيت جغرافيايي استان        3
• شهرستان كازرون   3
• تاريخچه شهر تاريخي بيشاپور                4
• تاريخچه حفاري در شهر بيشاپور           5
• مشخصات شهر بيشاپور          6
• آرزوى فراموش‌شده جان تازه مى‌گيرد    9
• شيوه‌هاي معماري ايراني        12
• بيشابور    15
• تالار پذيرايي بيشابور              18
• ايوان موزاييك         20
• آناهيتا، معبد عظيم بيشابور     21
• منابع تاريخي           25
• شهرسازي                29
• تاريخ بنياد بيشاپور  34
• گردشي در شهر تاريخي بيشاپور            35
• ارگ سلطنتي           35
• معبد آناهيتا              35
• ايوان موزاييك         39
• تالار شاپور (تالار چليپا)         42
• كاخ والرين              46
• ستون‌هاي يادبود      47
• پل            50
• برجك‌ها   51
• مسجد جامع              51
• مسجد يا دارالحكومه                53
• غار و مجسمه شاپور               54
• نقش‌هاي برجسته تنگ چوگان                55
• برج و باروي شهر  55
• ساختمان تابستاني    56
• تالار تشريفات          56
• ساير تأسيسات          56
• نقش اول (تاج‌ستاني شاپور اول)             56
• نقش دوم (صحنه پيروزي شاپور اول)   57
• نقش سوم (صحنه پيروزي شاپور اول بر والرين) 59
• نقش چهارم‌ (پيروزي بهرام اول)            60
• نقش پنجم (تاج‌ستاني بهرام اول)             61
• نقش ششم (شاپور دوم ذوالاكتاف)          62
• منابع      63

در صورت تمایل شما می توانید مقاله بررسی شهر بیشاپور را به قیمت 15900 تومان از سایت فراپروژه دانلود نمایید. اگر در هر کدام از مراحل خرید یا دانلود با سوال یا ابهامی مواجه شدید می توانید از طریق آدرس contact-us@faraproje.ir و یا ارسال پیامک به شماره: 09382333070 با ما در تماس باشید. با اطمینان از وب سایت فراپروژه خرید کنید، زیرا پشتیبانی سایت همیشه همراه شماست.