دانلود مقاله مساجد در ایران

در وراي باغستانهاي سرسبز مركز شهر نطنز مناره اي سربفلك كشيده، و گنبدي هرمي شكل در كنار آن توجه هر تازه واردي را به سوي خود معطوف مي دارد. اين مناره بخشي از مجموعه بسيار نفيس مسجد جمعه و آرامگاه عالم رباني و عارف روشن ضمير سده هشتم هجري قمري شيخ نورالدين … پیشنهاد می کنیم ادامه این مطلب مفید و ارزشمند را در مقاله مساجد در ایران دنبال نمایید. این فایل شامل 185 صفحه و در قالب word ارائه شده است.

مشخصات فایل مساجد در ایران

عنوان: مساجد در ایران
فرمت فایل : word (قابل ویرایش)
تعداد صفحات : 185
حجم فایل : 105 کیلوبایت

بخشی از  مقاله مساجد در ایران را در ادامه مشاهده خواهید نمود.

وضع كنوني مسجد

مسجد كنوني از شبستان هشت ضلعي گنبد داري كه مشرف بر صحن است و چهار ايوان اصلي و نمازخانه ها و دهليزهايي كه اضلاع صحن را به يكديگر مي پيوندد تشكيل گرديده و مصالح بكار رفته در آن آجر و آهك و پوشش گچ مي باشد.

مسجد داراي سه ورودي است يكي جنوبي و دو شمالي كه وروديهاي شمالي هم سطح حياط بوده ولي ورودي جنوبي دالان نسبتاً وسيعي است به طول 82/16 متر كه با دوازده پله وسيع به سطح كوچه جنوبي مي رسد و اين اختلاف سطح موجب گرديده كه بخش جنوبي مسجد در گودي قرار گيرد.

در كتيبه سردر جنوبي مسجد با حروف مينايي فيروزه رنگ بر متني زرد روشن و مات (به طريقه متداول در عهد مغول) جملات زير خوانده مي شود:

بسم الله الرحمن الرحيم، امر بعمارت المسجد في المسجد المولي المعظم و الكرم خواجه زين الدنيا و الدين خليفه بن حسين الماستري بمساعي الصدر المعظم شمس الدين محمد بن علي النطنزي في سنته اربع و سبعائه.

در اين كتاب علاوه بر باني و ساعي و تاريخ ساخت جمله «امر بعمارات المسجد في المسجد» خود روشنگر مراتب زير است:

بناي مسجد در اين مكان ابتدا به ساكن نبوده و باني اين زمين را به علت وجود جاي كافي بدين امر اختصاص نداده است زيرا مجموعه مسجد كنوني به پيرامون مسجدي ديگر بنا گرديده است. گرچه وجود تنگناها و گنبد آجري عهد ديلمي خود مبين اين امر است ولي ترتيب كار چنان داده شده كه تمامي اين بناها در ظاهر مجموعه واحدي را نشان مي دهند.

ورودي جنوبي مسجد داراي طاق يا سردر نسبتاً مرتفعي است كه علاوه بر ورودي، طرفين آن را دو طاقنماي تزئيني نيز فرار گرفته و كتيبه مورد اشاره به طور كمربندي بالاي در ورودي و دو طاقنماي مذكور قرار گرفته است.

ستونهاي دو طرف سردر كه آجري است و بخشي از آن مورد مرمت قرار گرفته شامل دو طاقنماي تزئيني در متن نغول در دو طبقه است كه در فاصله بين طاقنماهاي زير و رو سنگ نبشته اي نصب شده است. سنگ نبشته سمت چپ فرمان شاه عباس اول و سمت راست دستوري است از شاهزاده حسام السلطنه قاجار كه متن هر يك عيناً درج مي گردد.

1-فرمان شاه عباس

اين سنگ كه از مرمر سفيد و نوشته آن به خط ثلث برجسته است به ابعاد 45×75 سانتيمتر و شامل 7 سطر است.

2-سنگ نبشته سمت راست سردر به ابعاد 28×31 سانتيمتر و به رنگ خاكستري و متن آن حاوي هفت بيت شعر است كه خط نستعليق برجسته كنده كاري شده به شرح زير:

بعهد ناصر دين شهريار كز عدلش

ز جور پيل قوي ايمن است مور ضعيف

حسام سلطنت آن داوري كه از كرمش

دعا به دولت مي كنند و ضيع و شريف

چو ميرزااسدالله را اجازت داد

بسرپرستي خلق ضعيف و زار و نحيف

بازدياد دعاگويي و سلامت شاه

بخاص و عام رعيت روف كيست لطيف

وجوه ما حصل پاره دوز و صابوني

معاف كرد مسلم بصيغه تخفيف

به لعنت ابدي باد مبتلا هركس

كه منحرف شدوش رايي يا كند تحريف

بسال دو صد هشتاد و يك پس از يك الف

ز طبع سيما اين قطعه يافت نظم و رديف

سردر، داراي در چوبي منبت كاري است كه به سوي پله كانها و راهروي وسيع پشت آن باز مي شود و در اثر تماس با آفتاب و ساير عوامل جوي بيشتر نقوش منبت و خطوط آن محو يا ريختگي پيدا كرده است. آن چنانكه فقط بر دماغه در جمله هاي زير به دشواري خوانده مي شود:

«……بن يحيي النطنزي تقبل الله عمل استاد….. الاصفهاني في رمضان سنه خمس و عشرين و ثمانمائه»

825 هجري قمري

راهرو و ورودي جنوبي از سطح كوچه پايين تر و با 10 پله به كف آن مي رسند.

دالان ورودي جنوبي از طريق پله كاني از يك سو به بام و از سوي ديگر به اطاق پشت آرامگاه شيخ نورالدين عبدالصمد و توسط راهروهاي فرعي به شبستان بزرگ، شبستان نوساز احداثي بر خرابه هاي خانقاه، آرامگاه شيخ عبدالصمد، حياط و حياط خلوتي كه در آن آبريزگاه ايجاد شده اتصال دارد.

صحن مسجد فضاي مربع شكلي است به طول 06/14 متر كه در چهارسوي آن چهار ايوان بزرگ شبستانهاي بزرگ و كوچك و راهروهايي چندگانه بنا گرديده است.

در ميان حياط فضاي گودي است كه با هشت پله وسيع به كنار قنات آبي پايان مي گيرد كه نه تنها آب مورد نياز ساكنين پيرامون مسجد را در سابق تأمين مي نمود بلكه با وجود پيدايش و گسترش شبكه آب لوله كشي هنوز نيز آب اين قنات جهت آشاميدن مورد استفاده قرار مي گيرد.

ايوان جنوبي

اين ايوان كه عرض دهنه آن 50/6 و طول آن 14/4 متر است داراي سقفي مرتفع با طاق رومي پيش و پس به بلندي تقريبي 75/10 متر مي باشد به ديوار جنوبي ايوان محرابي نمايان است كه در طرفين اين محراب دو ورودي شبستان بزرگ قرار دارد كه فقط ورودي سمت راست مستقيماً به شبستان مي پيوندد. لچكي وروديها را حاشيه گل و بوته، گچ بري و كلمات محمد به خط كوفي به رنگ قهوه اي كه به صورت نقشي درآمده فرا گرفته است.

در بالاي محراب نقوش گل و بوته و در زير آنكه لچكي هاي محراب است تكرار كلمه علي به خط كوفي و به ديوار محراب جمله انا مدينه العلم و علي بابها به رنگ قهوه اي در زمينه سفيد گچ بري شده است.

در تعميرات اساسي مسجد به ويژه ايوان جنوبي كه در سالهاي 1355 تا 1367 انجام گرفت با لايه برداري نمونه اي از پوشش گچي ايوان وجود پنج لايه پوشش گچ مشخص گرديد. موضوع قابل توجه آنكه در لايه هاي زيرين اين پوشش نوشته هايي به نظم و نثر با تاريخهاي مختلف پيدا شد كه در اثر مهارت استادكاران مسئول، اصالت آنها حفظ و اينك در معرض تماشاي همگان قرار گرفته است. بيشتر اين نوشته ها در كناره محراب و ديواره هاي آن به چشم مي خورد.

بالاي لچكي ورودي شبستان بزرگ كتيبه يا كمربندي به خط ثلث سفيد در زمينه اي قهوه اي شامل آيه 25 سوره نور و چند آيه اول سوره دهر نوشته شده كه نوشته هاي آن در اثر عوامل جوي تقريباً ناخوانا گرديده است. گيلويي گچي بالاي اين كتيبه كمربندي نمايانگر تقسيم مضاعف ايوان است و بخش بالايي گيلويي شامل مشبك هاي آجري و طاقنمايي با مقرنس گچي و دالانهايي كه به وسيلة غلام گردشها به يكديگر اتصال دارند و درگاههاي جنبي با نرده هيا مشبك آجري، مي باشد.

طرفين ايوان جنوبي راه دهليزها در دو طبقه با نرده هاي مشبك آجري در جلوي آنها، فرا گرفته كه دهليز پاييني سمت جنوب شرقي شبستانهاي فرعي اين قسمت شده است.

ستونهاي دو طرف ايوان را نغولهاييي هر يك در سه طبقه پوشانيده كه بر ستون سمت چپ دو سنگ نبشته و ستون سمت راست يك سنگ نبشته در فاصله نغولها نصب گرديده كه در آنها شرح رقابتي از موقوفات مسجد كنده كاري شده است.

گنبد آجري

همانگونه كه اشاره شد در انتهاي ايوان جنوبي دو ورودي تعبيه شده كه ايوان را به شبستان پشت آن متصل مي كند. از ظواهر امر چنين استنباط مي گردد كه اين شبستان هشت ضلعي كه گنبدي آجري بر آن استوار گرديده جزئي از مجموعه احداثي دوره ايلخانان مغول است. حال آنكه حقيقت امر چنين نبوده، و با توجه به چگونگي موقعيت مكاني شبستان اين موضوع كاملاً آشكار مي گردد. زيرا شبستان بر محور ايوانهاي جنوبي و شمالي صحن واقع گرديده و فقط ورودي سمت راست شبستان (از ايوان جنوبي) در امتداد محور شبستان قرار گرفته است. با رجوع به نقشه موضوع كاملاً روشن مي گردد. گرچه در مجموعه ناصري نسخه خطي و سفرنامه نظام الملك از محراب كاشي و كتيبه هاي گچ بري اين شبستان ياد شده ولي اكنون جز منبري شش پله كه با سنگ و ساير مصالح ساختماني بنا شده و روي آن را پوششي از گچ فرا گرفته، اثري از تزئينات ياد شده در داخل شبستان به چشم نمي خورد زيرا محراب كاشي آن در اواخر دوره قاجاريه به سرقت رفته است.

آقاي حاج محمدباقر مرتضوي امام جماعت مسجد از قول مرحوم صدرالعلما پدر همسر خود در مورد سرقت محراب كاشي واقع در محوطه گنبد ديلمي چنين اظهار مي داشت:

در سفري اجلال الدوله شاهزاده قاجار هنگام عبور از نطنز از اين مسجد بازديد نمود محراب كاشي مورد توجه او قرار گرفت و خيلي از آن تعريف كرد. پس از اين بازديد به فاصله چند روز محراب مورد سرقت قرار گرفت. چون دزدان براي انجام سرقت منبر چوبي را كه در ايوان شمالي قرار داشته به محوطه گنبد ديلمي برده بودند، خادم مسجد كه آدم ساده اي بوده صبحگاه فقط متوجه جابجايي منبر شده و به خانه امام جماعت وقت رفته مي گويد آقا ديشب منبر امام حسين (منبري كه در ايوانم شمالي بوده) به زيارت منبر حضرت علي (منظور منبر گچي داخل گنبد ديلمي) رفته است. امام جماعت مي گويد موضوع به اين سادگي نيست برويم از مسجد بازديد كنيم به هنگام ورود به محوطه گنبد متوجه مي گردند كه محراب كاشي به سرقت رفته است.

پرفسور آندره گلدار باستان شناس شهير فرانسوي در مورد اين شبستان چنين اظهار نظر كرده است:

«از عجايب اين بنا كه تا به حال نظيرش ذرات نديده ام اين است كه شبستان برروي محور صحن و ايوانهاي شمالي و جنوبي واقع نگشته لكن فرضه كه به شبستان راه دارد به امتداد محور باز مي گردد.

در قسمت وسط ديوار عقب ايوان جنوبي قطعه بنايي نمايان است كه براي اينكه از وجود آن قطعه ديوار ناجور و بدشكل نشود محراب ديگري در آن كنده اند.

در دو طرف اين پيش آمدگي ناجور دو فرضه (درگاه ورودي) موجود است و محور شبستان با يكي از آن فرضه ها موافقت دارد.

از آنجا كه علاقه و احترام معماران ايراني به محور ساختماني چه در قديم و چه در حال حاضر مسلم است و نمي توان گفت كه اين انحراف محور از روي تفنن معماران پيدا شده پس بايد گفت به جهتي از جهات كه فعلاً ما را از آن اطلاعي نيست شبستان را متمايل به جانب غرب كرده اند مثلاً براي رعايت استقامت كوچه يا به علت وجود بناهايي كه مانع كار بوده اند يا غير اينها، به عبارت ديگر اين طرز ساختمان را ما نتيجه اصلي و طرح عادي معماران ايراني آن زمان نمي توانيم بدانيم بلكه بايد گفت آن را در اثر شرورت و براي رفع اشكال به اين صورت ساخته اند».

نظر گدار در مورد اينكه انحراف محور شبستان امري تفنني نبوده و در اثر ضرورت و براي رفع اشكال صورت گرفته بسيار جالب و ارزنده است. شايد كاوشهاي بعدي كه منجر به كشف حقيقت گرديد با توجه به اين نظريه بوده است. در سالهاي اخير مسئولين امور باستان شناسي در صدد تعمير شبستان برمي آيند به هنگام تخريب گچ كاريهاي شكاف برداشته بدنه شبستان با كتيبه اي آجري به خط كوفي در قسمت پاي طاق ضلع شرقي مواجه مي گردند كه با وجود از بين رفتن بخش بزرگي از كتيبه باز جمله «تسع و ثمانين و تلاشمائه» 389 در آن تشخيص داده مي شود. اين كتيبه باارزش خود روشنگر مجهولاتي چند به شرح زير مي باشد:

1-اين شبستان در اواخر قرن چهارم هجري بر همان محوري كه امروزه مشاهده مي گردد، بنا شده است.

2-بخشهاي مختلف مسجد در اوايل قرن هشتم يعني تقريباً 315 سال بعد در اين محل بنا نهاده مي شود. منتهي در عمل نقشه كار را چنان پياده مي نمايد كه شبستان قديمي نيز جزو اين مجموعه شده و با آن هماهنگي نسبي پيدا مي كند منتهي با توجه به شرايط زماني و مكاني محل، مسجد را بر محور جداگانه يا بنا مي نمايند.

3-احتمال آن ميرود كه شبستان مورد بحث خود بنايي مفصل و مورد احترام از قبيل آرامگاه و به احتمال بيشتر مسجد بوده كه به مرور زمان بخشي از آن ويران گرديده بوده است و بانيان مسجد بخش باقي مانده را به بناي مسجد متصل مي نمايند.

4-در كتيبه كاشي سردر جنوبي مسجد به جمله «امر به عمارت المسجد في المسجد» برخورد مي كنيم كه اين جمله نيز گويا آن است كه بخشهاي گوناگون اين مسجد در مسجد ديگري بنا نهاده شده است.

حال ببينيم عقيده ساير صاحب نظران در اين باره چيست:

1-دونالدن ويلبر مولف كتاب معماري اسلامي ايران در دوره ايلخانيان در مورد مجموعه مسجد جمعه نطنز چنين اظهار نظر نموده است:

مطالعه نقشه مسجد جامع نشان مي دهد كه وجود صحن يا بنايي در شمال مقبره شيخ عبدالصمد در تعيين محل مسجد موثر بوده است. ايوان غربي مفتاح به شمار مي رود اين ايوان از سه ايوان ديگر كوچكتر است و اگر به اندازه سايرل ايوانها بود محو ر صحن در امتداد  محور بناي هشت ضلعي قرار مي گرفت و ديوار خارجي آن لااقل دو متر بيشتر به سمت مغرب پيش مي آمد. ظاهر براي اين اندازه طبيعي و عادي جا وجود نداشته است.

بنابراين ساختمان متعلق به اوايل قرن چهاردهم ميلادي (برابر اوايل قرن هشتم هجري قمري) در محلي آغاز شد كه ظاهراً بناي هشت گوش و برج و ابنيه ديگر آنجا را اشغال كرده بود.

2-سازمان ملي حفاظت آثار باستاني – دفتر فني استان اصفهان در گزارش خود تحت عنوان مسجد جامع نطنز – گنبد آجري چنين آورده است:چ

سال گذشته در باره گنبد آجري بزرگ (گنبد جنوبي) مسجد جامع نطنز به دو موضوع بسيار مهم كه در اثر بررسيهاي به دست آمده بود اشاره شد.

الف-اين كه گنبد در سال 389 هجري بنا شده است و قديمي ترين گنبد تاريخ دار منطقه به شمار مي آيد.

ب-اينكه به احتمال زياد گنبد داراي رواقي بوده است كه اطراف آن گردش داشته و ساختمان گنبد و رواق به صورت منفرد بنا گشته.

بررسيهاي سال جاري بيشتر در ارتباط با تحقيق فرضيه وجود رواق دور گنبد و تركيب معماري آن بود. پديد آمدن اين فرضيه ناشي از كشف آثاري از ساختمان پيوسته به بناي گنبد بود كه در ضلع شمالي پابرجاست تركيب ساختمان رواق علاوه بر ضلع شمالي در پهلوي شمال غربي مشخص شد.

فرضيه ما در باره ساختمان رواق و گنبد به شرح زير است:

گنبد با رواقي در اطرافش به صورت منفرد در پايان قرن چهاردهم به وجود مي آيد.

رواق پشت ديوار قبلي (سمت قبله) به دلائلي ويران مي گردد  و در اثر مرور زمان معبر عام مي شود.

با ويران شدن اين بخش از رواق ساختمان گنبد در جبهه جنوبي دچار عدم تعادل مي گردد.

بالا آمدن سطح گذر پشت گنبد در اثر ويران شدن رواق جنوبي و نفوذ آبهاي سطحي و رطوبت، پايه هاي الف و ب را به سختي آسيب مي رساند و مالاً به دنبال خود نيمه گنبد استوار بر پايه هاي الف – ب – ج – ط – را به پايين فرو مي كشد. نيم گنبد و پايه هاي الف و ب توسط بانيان مسجد جامع در قرن هشتم هجري كاملاً بازسازي مي شود دليل روشن اين موضوع تغيير نوع مصالح اين ستونها (كه از سنگ است) و معماري آن است در قياس با ساير ستونهاي اصلي برپادارنده گنبد و ديگر آنكه كتيبه آجري قرن چهارمي گنبد صرفاً در نيمه شمالي وجود دارد. و ساختمان نيمه بازسازي شده بخصوص در بخش كتيبه با درزي مشخص از نيمه اصلي جداست.

در ساختمان مسجد قرن هشتمي حفاظت از گنبد قرن چهارم تا آنجا كه به طرح كلي لطمه اي وارد نسازد مد نظر سازندگان بوده است. با توجه به اين اصل با اقدامات زير، گنبد ديلمي در طرح مسجد جامع گنجانده مي شود.

1-در بخش شمالي و شمال غربي رواق كه در مجاورت راهرو ورودي مسجد قرار داشته وروديهايي به حياط و زير گنبد تعبيه مي شود.

2-روي ستونها و بدنه هاي اصلي رواق در بخشهاي فوق به منظور هماهنگي با مجموعه مسجد جديد و نسبت به نياز نماسازي مي شود.

3-ساختمان رواق در جبهه شمال شرقي و شرقي به منظور ايجاد تقارن لازم در صحن مسجد جديد و احداث ايوان جنوبي صحن تخريب (و يا از بازسازي آن صرف نظر مي شود).

4-به منظور ايجاد تقارن، محرابي در دل ستون «و» در امتداد  محور تقارن صحن به وجود مي آيد و در دو طرف محراب دو ورودي متقارن، با دستكاري و نماسازي روي جرزهاي اصلي، به داخل شبستان زير گنبد تعبيه مي شود.

5-دو پايه «الف» و «ب» و نيم و نيم گنبد فروريخته به طور كلي بازسازي مي شود.

6-دو دهانه طرفين محراب جديد كاملاً بسته مي شود.

7-بدنه داخلي گنبد شمشه سيم گل و ابزاربندي مي شود با حفاريهايي كه در ايوان جنوبي مسجد صورت گرفت وجود اثر دو ستون، تداوم رواق را در ضلع شرقي تاييد نمود.

با مشخص شدن ادامه آجر فرش كف رواق در ضلع جنوب شرقي و كشف آثار پاكار لنگه طاقهاي ساختمان رواق بر بندنه‌هاي خارجي ستوهاي «ز» و «ط» ادامه ساختمان رواق در اين جبهه نيز مسجل گرديد.

بررسي هاي مربوط به تداوم ساختمان رواق در گذر جنوبي گنبد به علل شهري در اين سال ميسر نگرديد.»

سقف اين شبستان گنبدي است آجري يك پوشه مدور به محيط 26 متر كه بر ساقه هشت ترك آن كه به ارتفاع دو متر است، استوار گرديده.

ايوان شمالي كه عرض دهنه آن 88/5 متر و بلندي آن از كف حياط تا لب بام 75/10 متر است در حدود 62 سانتيمتر از ايوان جنوبي عرضي ناشي از اهميت موقع آنها در طرح بنا مي باشد.

در ساخت اين ايوان نيز موضوع قرينه سازي رعايت شده است زيرا طرفين آن را در دو دهليز سرپوشيده در دو طبقه فرا گرفته است. دهليزهاي بالايي كه جلو آنها را نرده هاي مشبك آجري قرار گرفته به وسيله غلام گردشيهايي به يكديگر اتصال دارند.

ديوار شمالي ايوان داراي دو طاقنما در دو طبقه با تزئينات مقرنس گچي و دو درگاه كوچك در طرفين آنها مي باشد. تمام طاق اين ايوان اصلي نيست زيرا در مدت زماني قبل بخشي از آن فرو مي ريزد. سپس قسمت فروريخته را به تقليد از طاق قبلي ساخته ولي تزئينات و نوشته هاي آن را نتوانسته اند در  طاق منعكس نمايند. لذا امروز فقط در طرفين لبه هلالي طاق، بخشي از كتيبه هاي قديمي را مي توان ملاحظه نمود. اين كتيبه كه به خط ثلث سفيد بر متن لاجوردي گچ بري شده است شامل قسمت اول آيه 18 سوره توبه تا «واليوم الاخر» سپس به علت ريختگي سقف دنباله كتيبه قطع و در بخش باقي مانده كتيبه در سمت ديگر لبه طاق جملات «مسجد…..الصدر…..الدنيا و الدين علي بن…..النطنزي سنه سبع و سبعمائه» (707) خوانده مي شود كه به احتمال زياد قسمت ريخته شده كتيبه شامل بقيه ايه 18 و حتي ايه 19د سوره توبه بوده است.

با توجه به مفهوم آيه آيه مي توان گفت كه تاريخ 707 مربوط به تعمير و نقشه اوليه ايوان مي باشد. در زيرگيلويي حد فاصل طبقه اول و دوم داخل ايوان كتيبه ديگري به طور كمربندي در زمينه قهوه اي به خط ثلث سفيد برروي گچ نقاشي كرده اند كه بعدها زمينه قهوه اي در بيشتر قسمتها به لاجوردي تبديل شده است. اين كتيبه كه به خط محمدرضا امامي اصفهاني، خطاط معروف عصر صفويه است شامل آيات 9 و 10 سوره جمعه مبني بر لزوم اجابت دعوت براي نماز جمعه و آيه 114 سوره هود و دو حديث از رسول خدا به شرح زير است:

قال النبي صلي الله عليه و آله يا علي الائمه بعدي اثني عشر اولهم انت و آخر هم القائم الذي يفتح الله علي يديه مشارق الارض و مغاربها.

قال من كان القران حديثه و المسجد بيته بني الله له بيتا في الجنه كتبه محمد رضا الامامي

در شرق و غرب ايوان شمالي شمالي دو درگاه است كه بر بالاي هر يك از آنها سه بيت شعر بر زمينه قهوه اي رنگ گچ بري شده است. بدني مضمون:

درگاه شمالي

صفحه روح فزايي است، هر آن كس ديدش

دل ز كيفيت آن، صافي و نوراني شد

كرده گچ كاري اين ايوان، غضنفر مهدي

آنكه توفيق حقش ياور و ارزاني شد

همتش كرد سفيد از ره اخلاص چنان

كه نجاتش دو جهان، رحمت سبحاني شد

درگاه غربي:

تا از ابر كف دستش گهر فيض چكيد

قدر و قيمت ز در و گوهر عماني شد

فكرت و ذهن امامي پي سال تاريخ

چون گدايان بدر موسي عمران شد

پنج پنجه بفكند از يد بيضا و بگفت

روسفيدي وي از مهدي كاشاني شد

كه با توجه به اشعار فوق معلوم مي شود فردي به نام غضنفر مهدي كاشاني به سال 1139 هجري قمري سفيد كاري ايوان را تجديد نموده است البته كتيبة قراني به خط محمدرضا امامي مربوط به دورة صفويه است كه آن نيز روي گچ نوشته شده.

از درگاه شرقي به ايواني كوچك و از آنجا به ايواني بزرگتر كه از يك طرف با حياط و از سوي ديگر به راهرو ورودي شرقي اتصال دارد، وارد مي شود. كف اين دو ايوان تخته پوش است. كف ايوان شمالي به سال 1326 هجري شمسي به كوشش حاج سيد نعمت الله مرتضوي امام جماعت وقت مسجد با كاشيهاي ساخت كارخانه حسن امامي (كه بعد از پيچ انتهاي راسته بازار قرار داشت) مفروش گرديد. نوشته هاي كاشي كف به خط آقاي قربانعلي كريم پور نيز از اين كاشي كاري حكايت مي كند متن نوشته ها چنين است:

ساعي و باني كاشي كاري اين مسجد حضرت آقاي حاج سيد نعمت الله مرتضوي امام جماعت نطنز رقم كريم پورنطنزي 1326 ش. 1366 ق.

سطح خارجي ستونهاي طرفين ايوان را دو نغول به عرض 45 سانتيمتر پوشانيده است.

فهرست مطالب مقاله مساجد در ایران, در ادامه قابل مشاهده می باشد.

• بررسي كاليدي خانقاه
• خانقاه شيخ احمد جام
• خانقاه شيخ عبدالصمد اصفهاني
• خانقاه چلبي اوغلو
• خانقاه تقي داد
• خانقاه تاج الدين
• خانقاه شاه نعمت ا… ولي
• -ويژگي هاي معماري خانقاه
• -خانقاههاي خارج شهر
• -بخش هاي خانقاهها
• مشخصات ساختماني زاويه
• خانقاههاي اوليه
• نخستين خانقاه در ناحيه عبادان
• روند تحول بناي خانقاه
• رباطها و خانقاههاي منطقه بغداد
• واژه‌ي رباط و كاربرد آن
• نخستين رباط
• خانقاههاي كشور مصر
• خانقاههاي تركيه
• خانقاههاي منطقه شام
• تصوف در خراسان
• خانقاههاي منطقه‌ي خراسان
• تصوف در فارس
• رباطهاي شيراز
• اردبيل
• كانونهاي خانقاهي
• امور اقتصادي خانقاهها
• امور فرهنگي خانقاهها
• اعمال خانقاهي
• آداب و رسوم خانقاهي
• بررسي تفصيلي چند خانقاه
• آرامگاه شيخ صفي الدين
• مسجد جمعه و خانقاه شيخ عبدالصمد
• آرامگاه بايزيد بسطامي
• خانقاه چلبي اوغلو در سلطانيه
• پلانها
• نگاره ها

در صورت تمایل شما می توانید مقاله مساجد در ایران را به قیمت 18900 تومان از سایت فراپروژه دانلود نمایید. اگر در هر کدام از مراحل خرید یا دانلود با سوال یا ابهامی مواجه شدید می توانید از طریق آدرس contact-us@faraproje.ir و یا ارسال پیامک به شماره: 09382333070 با ما در تماس باشید. با اطمینان از وب سایت فراپروژه خرید کنید، زیرا پشتیبانی سایت همیشه همراه شماست.