دانلود مقاله تفسير سوره نبا

شناخت بيشتر مسائل مبدأ و معاد و آشنايي بيشتر با قيامت و رستاخيز، علل انتخاب اين سوره مباركه به عنوان تحقيق مي باشد كه بررسي از ديدگاه تفاسير مختلف ضمن آشنايي بيشتر با هر كدام از تفاسير باعث شناخت تفاوت اين تفاسير از يكديگر شد. مثلاً در تفسير الميزان در تفسير هر آيه… پیشنهاد می کنیم ادامه این مطلب مفید و ارزشمند را در مقاله تفسير سوره نبا دنبال نمایید. این فایل شامل 46 صفحه و در قالب word ارائه شده است.

مشخصات فایل تفسير سوره نبا

عنوان: تفسير سوره نبا
فرمت فایل : word (قابل ویرایش)
تعداد صفحات : 46
حجم فایل : 56 کیلوبایت

بخشی از  مقاله تفسير سوره نبا را در ادامه مشاهده خواهید نمود.

مقدمه

در اين تحقيق، تفسير سوره نبأ از ديدگاه مفسران مختلف مورد بررسي قرار گرفته است. شناخت بيشتر مسائل مبدأ و معاد و آشنايي بيشتر با قيامت و رستاخيز، علل انتخاب اين سوره مباركه به عنوان تحقيق مي باشد كه بررسي از ديدگاه تفاسير مختلف ضمن آشنايي بيشتر با هر كدام از تفاسير باعث شناخت تفاوت اين تفاسير از يكديگر شد. مثلاً در تفسير الميزان در تفسير هر آيه معمولاً ابتدا لغات را از ديدگاه مفردات راغب و تفسير البيان مورد بررسي قرار داده و سپس توضيحات تفسيري آيه را در سطح بالايي از توانايي فهم خواننده مي آورد. تفسير البيان مفردات سوره و واژه هاي مهم آنرا ابتدا بررسي كرده و سپس بطور اجمالي هر آيه را تفسير مي كند. در تفسير نوين مفردات سوره كمتر مورد بررسي قرار گرفته و بيشتر سوره به حالت كلي بررسي مي شود. در تفسير نمونه در تفسير هر آيه ديدگاه هاي مفسران مختلف را ابتدا از نظر واژه ها و سپس از نظر تفسير منتها با بياني ساده و شيوا كه هر خواننده اي آن را متوجه شود مورد بررسي قرار داده است. در اين تحقيق سعي بر اين بوده است كه از كليه تفاسير فوق استفاده شود تا واژه ها و تفسير آيات در حد توانايي مورد بررسي قرار گيرد. ابتدا با كليات سوره نبأ و ارتباط و پيوستگي آن از نظر چينش  و مصحف با سوره هاي قبل و بعد آن آشنا مي شويم. اين سوره مكي و در جزء آخر قرآن آمده است. با پرسشي راجع به خبر عظيم آغاز شده و پس از بيان نعمت ها و مواهب الهي نشانه هايي از رستاخيز و قيامت را مطرح مي كند. به دنبال آن علل سقوط به جهنم و عذاب هاي دردناك آنرا بيان كرده و در انتها مواهب بهشتي و علل رسيدن به آنها را برشمرده است. در پايان سوره راه صعود يا نزول هر فرد را از اعلي عليين به اسفل السافلين و به عكس را كاملاً به اختيار هر شخص قرار داده و اين فرد انسان است كه مي تواند با قوه تميز و داشتن اختيار هر كدام را برگزيند يا به اعلي ترين درجه صعود و يا تا انتهاي پست ترين درجه نزول كند. اين سوره نيز مانند ساير سوره هاي مكي لحني تند و كوبنده دارد و آيات آن ارتباط لفظي و معنوي با يكديگر دارند. پس از بررسي بحث روايتي و فضيلت تلاوت اين سوره به سراغ بررسي واژه ها و مفردات اين سوره رفته و آنها را بررسي خواهيم كرد. در ادامه تفسير يك يك آيات را بطور تفصيل از ديدگاه مفسران نامبرده بررسي كرده و برداشت كلي از تفاسير را لحاظ خواهيم كرد. در پايان نيز جمع بندي و خلاصه اي از اين تحقيق به عمل خواهيم آورد.

كليات سوره نبأ

اين سوره مكي است و داراي 40 آيه مي باشد. نام اين سوره مباركه به غير از نبأ (عم- تسائل و معصرات) هم ناميده اند. اين سوره مباركه داراي يكصد و هفتاد و سه (173) كلمه مي باشد.

تعداد حروف اين سوره بر طبق تفسير مجمع البيان 720 و بر اساس كشف الاسرار 707 حرف مي باشد. اين سوره از نظر ترتيب نزول در سال دوم هجرت و پس از سوره معارج و از نظر ترتيب مصحف و چينش هفتاد و هشتمين (78) سوره يعني پس از سوره مرسلات آمده است.

اين سوره مباركه همانند اغلب سوره هاي مكي، روي مسأله مبدأ و معاد تأكيد دارد. در آغاز با سئوالي استفهامي و همراه با تعجب آغاز شده و سپس به بيان نمونه هايي از مظاهر قدرت الهي كه خود نمايانگر تأكيدي بر مسأله معاد و رستاخيز است پرداخته و سپس نشانه هاي آغاز رستاخيز را بيان كرده و گوشه هايي از عذاب دردناك كافران و به دنبال آن نعمت ها و مواهب بهشتي را بيان مي كند و در انتها با انذار شديدي كه در آينده نزديك گريبان كافران را خواهد گرفت به پايان مي رسد.

به جزء سوره نبأ سوره هاي ديگري از قرآن كريم مثل (عنكبوت- انسان- غاشيه- شرح و فيل) نيز با سؤال آغاز مي شوند كه سوره هاي ( عنكبوت- انسان و غاشيه) سؤال استفهامي آن ها در ارتباط با مسأله معاد و قيامت و برگرفتن توشه اي از اين دنيا براي آخرت و مورد آزمايش قرار گرفتن در رستاخيز است. به اين ترتيب كه الم اَحَسِبَ النّاسُ اَنْ يُتْرَكوُا اَنْ يَقوُلوُا ءامنّا وَ هُمْ لا يُفْتَنوْنَ.

العنكبوت (1و2): آيا مردم پنداشتند كه تا گفتند ايمان آورديم رها مي شوند و مورد آزمايش قرار نمي گيرند.

هَلْ اَتي عَليَ الانسانِ حينٌ مِنَ الدَّهْرِ لَمْ يَكُنْ شيئاً مذكوُراً. الانسان (دهر)

آيا انسان را از آن هنگام از روزگار آيد كه چيزي در خور ياد كرد نبود.

هل اتئك حديثُ الغاشِيَهِ. آيا خبر غاشيه به تو رسيده است. (غاشيه نامي براي قيامت است كه حوادث وحشتناك آن ناگهان همه را زير پوشش قرار مي دهد.

در اين سوره ها خداوند بزرگ از انسان سؤال مي كند، حال آنكه در سوره نبأ خود خداوند تعالي سؤال كرده و پرسيده است از چه تساول مي كنند كه در واقع پرسش از تساول افراد از يكديگر است. زماني كه كافران و طغيانگران با تعجب و انكار از يكديگر مي پرسند كه پيامبر از كدامين روز و زنده شدن چه كساني خبر مي دهد.

جايگاه سوره نبأ

گفتيم اين سوره مباركه به بيان مسائلي از روز قيامت، آن روز بزرگ، پرداخته و گوشه هايي از عذاب سخت جهنم و نعمت ها و مواهب بهشتي را به تصوير مي كشد و با سؤال آغازين سوره خبر از يوم الفصل داده و به دنبال آن با لحني تهديد آميز مي فرمايد به زودي از آن خبر آگاه خواهند شد. غالب آيات اين سوره لحني كوبنده و تكان دهنده و بيدار كننده دارد. و اين نوع بيان باعث تأثير بسيار عميق روي افراد شده و حتي خفته دلان را نيز بيدار كرده و افراد بي توجه و بي احساس را نيز روحي تازه مي بخشد[1]

ارتباط و پيوستگي سوره

گفتيم از نظر ترتيب سوره مباركه نبأ بعد از سوره مرسلات است و از نظر ترتيب نزول بعد از سوره معارج است و اما ارتباط آن با سوره مرسلات:

در سوره مرسلات مي فرمايد: ليومِ الفَصلِ و ما اَدْراكَ ما يَوْمُ اَلْفَصْلِ و به دنبال آن به بيان خصوصيات آن روز پرداخته و عذاب و نعمت هاي آن دنيا را در جملاتي كوتاه، امّا تكان دهنده بيان مي كند در انتهاي سوره مرسلات با لحني آميخته از عتاب و سرزنش با يك استفهام آميخته با تعجب مي فرمايد (فبأيِّ حديثٍ بَعْدَهُ يُوءْمِنونَ) (اگر به قرآن ايمان نمي آورند) پس به كدام سخن بعد از آن ايمان مي آورند. در سوره نبأ نيز با پرسشي استفهامي و آميخته با تعجب آغاز شده كه‌ «از چه مي پرسند» انگار بعد از بيان اين همه نشانه ها جاي بسي تعجب است كه آن ها ديگر از چه تساول مي كنند و اين ارتباط بين اين دو سوره را به خوبي بيان مي كند.

بحث روايتي:

1- در روايتي از حافظ محمد بن مؤمن شيرازي از علماي اهل سنت آمده است كه رسول الله در تفسير عم يتسائلون* عن النبأ العظيم فرمودند منظور ولايت علي (ع) است كه از آن ها درباره آن در قبر سؤال مي شود و هيچ كس در شرق و غرب عالم در برّ و بحر از دنيا نمي رود مگر اينكه فرشتگان از او درباره ولايت اميرمؤمنان علي (ع) بعد از مرگ پرسش مي كنند و به او مي گويند، دينت چيست؟ پيامبرت كيست؟ و امامت كيست؟[2]

2- در حديث ديگري آمده است كه روز جنگ صفين مردي از لشكر شام در حالي كه سلاح بر تن پوشيده و قرآني حمايل كرده بود وارد ميدان شد و سوره عم يتسائلون را تلاوت مي كرد حضرت علي (ع) شخصاً به ميدانِ او آمد و به او فرمود: اتعرف النبأ العظيم الذي هم فيه مختلفون «آيا مي داني نبأ عظيمي كه در آن اختلاف دارند چيست»؟!

آن مرد در جواب گفت: نه، نمي دانم. امام فرمودند: انا والله النبأ العظيم الذي فيه اختلفتم و علي ولايته تنازعتم و عن ولايتي رجعتم بعد ما قبلتم… «منم آن نبأ عظيم كه درباره آن اختلاف داريد! و در ولايت او به نزاع برخاسته ايد، شما از ولايت من بازگشتيد بعد از آنكه پذيرفتيد، و در قيامت بار ديگر آنچه را كه قبلاً در اين زمينه داشته ايد خواهيد دانست»[3]

3- در روايتي از امام صادق (ع) آمده است كه فرمودند: النبا العظيم الولايه: «نبأ عظيم همان مسأله ولايت است»[4]

ارتباط اين سوره با سوره قبل

در شأن نزول سوره معراج كه از نظر ترتيب مصحف قبل از سوره نبأ است، طبق مدارك و منابع زير كه مرحوم علامه اميني در الغدير آن را از 30 نفر از علماي اهل سنت از جمله تفسير غريب القرآن از حافظ ابوعبید هروی، تفسیر شفاء الصدور از ابوبکر نقاش موصلی، تفسیر الکشف و البیان از ابواسحاق ثعالبی، تفسیر ابوبکر یحیی القرطبی، تذکره ابواسحق ثعلبی، کتاب فرائد السمتین از حموینی، کتاب درر السمطین از شیخ محمد زرندی، تفسیر سراج از شمس الدین شافعی، کتاب سیره حلبی، کتاب نور الابصار از سید مؤمن شبلنجی و کتاب شرح جامع الصغیر سیوطی از شمس الدین الشافعی، آورده است هنگامی که رسول خدا علی را در روز «غدیر خم» به خلافت منصوب فرمودند و درباره ایشان گفتند : من کنت مولاه فعلی مولاه : هر کس من مولی و ولی او هستم، از این به بعد علی (ع) مولی و ولی او است.

چیزی نگذشت که این مسأله در بلاد و شهرها منتشر شد. «نعمان بن حارث فهری» خدمت پیامبر (ص) آمده و عرض کرد : «تو به ما دستور دادی شهادت به یگانگی خدا و این که تو فرستاده او هستی دهیم و ما هم شهادت دادیم، آنگاه دستور به جهاد، حج، روزه، نماز، و زکات دادی و ما همه اینها را نیز پذیرفتیم اما به هیچکدام از اینها راضی نشده تا اینکه این جوان (اشاره به علی (ع) است) را به جانشینی خود منصوب کردی وگفتی : من کنت مولاه فعلی مولاه : آیا این حرفها از ناحیه خودت است یا از سوی خدا؟!»

پیامبر (ص) فرمودندکه : قسم به خدایی که معبودی جز او نیست، این از ناحیه خدا است.

نعمان روی برگرداند در حالی که می گفت : اللهم ان کان هذا هو الحق من عندک فأمطر علینا حجاره من السماء، خدایا اگر این سخن حق است و از ناحیه تو، سنگی از آسمان بر ما بباران! در این حال سنگی از آسمان برسرش فرود آمد و او را کشت و همین جا بود که آیه مبارک (سأل سائل بعذاب واقع للکفرین لیس له دافع) نازل گشت[5] و بنابر احادیثی که در قسمت بحث روایتی سوره نبأ گذشت که نبأ عظیم را جضرت علی (ع) و مسأله ولایت ایشان مطرح کرده بود می شود بیان کرد که در سوره معراج راجع به عدم صحت خلافت علی (ع) آن عذاب الهی نازل شد در سوره نبأ نیز بار دیگر با تعجب از سؤال کردن افراد از یکدیگر راجع به نبأ عظیم (علی (ع)) بحث را به میان آورده است، گرچه هر دو سوره مبارکه در رابطه با مسأله قیامت و رستاخیز و عذاب و بشارت بحث می کند.

ویژگی و سبک این سوره :

ویژگی سوره های مکی این است که غالباً بحث پیرامون اصول دین و مخصوصاً معاد و انذار مشکران و مخالفان است. این سوره نیز از این اصل کلی استثنی نیست. با سؤالی بیدارگر شروع شده و با جمله ای پر از عبرت پایان می پذیرد. آیه ها همگی جز در مواردی معدود، کوتاه و مملو از اشارات است. لحن آیه ها کوبنده می باشد. آیه ها دارای سجع و قافیه است، با سؤالی راجع به قیامت و روز جزا آغاز و با بیان مظاهر قدرت خداوند باری تعالی در زمین و آسمان و زندگی انسانها به عنوان دلیلی بر امکان معاد و رستاخیز ادامه یافته و سپس نشانه های رستاخیز و به دنبال آن عذاب دردناک کافران و نعمتها و مواهب روح انگیز بهشتیان را بیان می کند.

فضیلت تلاوت این سوره :

در حدیثی از پیامبر اکرم آمده است که : من قرأ سوره عم یتسائلون سقاه الله برد الشراب یوم القیامه[6]

کسی که سوره (عم) را بخواند خداوند او را از نوشیدنی سرد و گوارای بهشتی در روز رستاخیز سیراب می سازد.

و در حدیثی از امام صادق (ع) آمده که من قرأ سوره عم یتسائلون لم يخرج سنه اذا کان ید منها فی کل یوم حتی یزور البیت الحرام. [7]

هر کس این سوره را هر روز تلاوت کند سال تلاوت او به پایان نمی رسد مگر اینکه به زیارت خانه خدا نائل آید.

و در حدیث دیگری از رسول خدا نقل شده که فرمود: من قرأها و حفظهما کان حسابه یوم القیامه به مقدار صلوه واحده.[8]

کسی که آن را بخواند و حفظ کند حساب او در روز قیامت (چنان سریع انجام می گیرد که) به مقدار خواندن یک نماز خواهد بود.

مفردات سوره :

حالا پس از بیان کلیات این سوره درباره مفردات آن بحث خواهیم نمود.

حدود هفده واژه مهم در این سوره را بررسی می کنیم.

1- نبأ :

خبری که فاید و سود بزرگی دارد که از آن خبر علم و دانش حاصل می شود و بر ظن و گمان غلبه می کند، هیچگاه گفتن، خبر به معنی نبأ درست نیست مگر اینکه سه اصل و نتیجه ای که گفته شد و از نبأ فهمیده می شود، در آن باشد.

1- سود و فایده

2- علم و دانش

3- غلبه بر ظن و گمان

به خبری که دروغی در آن نباشد بهتر است نبأ گویند مثل خبر متواتر و خبر ازسوی خدا و خبر از سوی نبی.[9]

همچنین کلمه نبأ به غير از سوره نبا/1 ، در سوره های الصاد/ 67 ، التغابن/5 ، یوسف/ 102، الاعراف/ 101، هود/ 100، الحجرات/ 6 ، نیز آمده است.

ولی در مورد این خبر بزرگ و منظور از آن دیدگاه ها یکسان نیست:

1- از دیدگاه برخی منظور از آن خبر بزرگ (قرآن) این کتاب پرشکوه خدا است. چرا که قرآن ازيكتا يي  خدا و بی همتایی او ازرسالت پیامبر ازرواها و نارواها درزندگی از انگیزش و زنده شدن انسانها در آستانه رستاخیز خبر می دهد.[10]

و لیکن سیاق این احتمال را رد می کند چون هرچند که گفتاره سوره خالی از اشاره به قرآن نیست و لیکن سیاق اجنبی از آن است. [11]

2- اما از دیدگاه گروهی، منظور روز رستاخیز است که قرآن و پیامبر فرارسیدن آن روز را به مردم خبر می دهد این دیدگاه را ادامه آیات همین سوره تأیید می کند، چرا که می فرماید ان یوم الفصل کان میقاتا.[12]

به یقین وعده ما با شمار روز داوری و روز جدایی حق از باطل و نیکان از پليدان است که در تفسیر المیزان نیز خبر بعث و قیامت را مراد از خبر عظیم دانسته است.

3- پاره ای نیز بر آنند که منظور از آن خبر بزرگ عبارت از همه اصول دین از توحید گرفته تا صفات جلال و جمال خدا روز رستاخیز و زنده شدن مردگان، حسابرسی و پاداش و کیفر آن و رسالت و خلافت است، چرا که خبر بزرگ شامل همه اینها می گردد.[13]

ولی به نظر می رسد بدان جهت که در این سوره به حقیقت همه این مطالب اشاره شده چنین گفته است. لیکن این طرز استفاده درست نیست. چون اشاره به حقیقت معارف اسلامی از لوازم مسأله قیامت است که خود از لوازم جزا و تکلیف است و جزای اعتقادات حق و اعمال صالح و جزایی کفر و جرایم عملی است و اگر در سوره به صفات یوم الفصل پرداخته، طبیعی و به قصد ثانوی بوده و غرض اولی بدان متعلق نشده است.[14]

2- مهاد :

مهاد به معنی مکان آماده و صاف و مرتب است و در اصل از مهد به معنی محلی که برای استراحت کودک آماده می کنند (اعم از گاهواره یا بستر) گرفته شده است کلمه مهد و مهاد در سوره های مریم / 29، طه/ 53، و بقره/22 آمده است. [15]

جمعی از ارباب و مفسران آن را به فراش یعنی بستر تفسیر کرده اند که هم صاف و نرم است و هم راحت گاهی نیز به مفهوم فراهم آوردن مقدمه و اسباب کار آمده است.[16]

انتخاب مهاد برای زمین بسیار پر معنی می باشد :

1- قسمت های زیادی از زمین نرم و صاف و مرتب، چنان تعبیه شده است که جهت سکونت و زراعت، بسیار مناسب می باشد.

2- همه نیازمندی های بشر از زمین به راحتی استحصال می شود.

3- مواد زائد به راحتی جذب زمین می شود، مثلاً تجزیه و متلاشی شدن اجساد مردگان و نابودی انواع میکروبهای مضر

4- با حرکت وضعی و انتقالی زمین، ایجاد شب و روز و چهار فصل شده که نقش عمده ای در حیات انسانها دارد.

5- آبهای باران را در خود فرو برده و به صورت چشمه و قنات برای تأمین معاش انسانها بیرون می فرستد و خلاصه اینکه در این بستر آرام همه وسایل آسایش و آرامش نوع بشر مهیا و آماده شده است.

فهرست مطالب مقاله تفسير سوره نبا, در ادامه قابل مشاهده می باشد.

• چكيده       1
• مقدمه       2
•  كليات سوره نبأ       3
• جايگاه سوره نبأ       5
• بحث روايتي            6
• ارتباط سوره نبأ با سوره قبل   6
• ويژگي و سبك سوره نبأ          8
• فضيلت تلاوت سوره نبأ          8
• مفردات سوره نبأ     9
• اصل بحث (تفسير آيات)         18
• جمع بندي                44
• منابع

در صورت تمایل شما می توانید مقاله تفسير سوره نبا را به قیمت 18900 تومان از سایت فراپروژه دانلود نمایید. اگر در هر کدام از مراحل خرید یا دانلود با سوال یا ابهامی مواجه شدید می توانید از طریق آدرس contact-us@faraproje.ir و یا ارسال پیامک به شماره: 09382333070 با ما در تماس باشید. با اطمینان از وب سایت فراپروژه خرید کنید، زیرا پشتیبانی سایت همیشه همراه شماست.