دانلود مقاله موسيقی شعر در غزلیات سنايی

ادبيّات گونه اي از هنر است و اهمّيّت ادبيّات فارسي را ، كه شاخه اي از آن شمرده مي شود ؛ نمي توان ناديده انگاشت . ادبيّات فارسي گنجينه اي است كه روز به روز بر اهمّيّت و وسعت آن افزوده مي گردد ؛ دريايي است بي كران با ساحلي ناپيدا . در مورد اهمّيّت موضوع  بايد گفت که بررسي … پیشنهاد می کنیم ادامه این مطلب مفید و ارزشمند را در مقاله موسيقی شعر در غزلیات سنايی دنبال نمایید. این فایل شامل 302 صفحه و در قالب word ارائه شده است.

مشخصات فایل موسيقی شعر در غزلیات سنايی

عنوان: موسيقی شعر در غزلیات سنايی
فرمت فایل : word (قابل ویرایش)
تعداد صفحات : 302
حجم فایل : 746 کیلوبایت

بخشی از  مقاله موسيقی شعر در غزلیات سنايی را در ادامه مشاهده خواهید نمود.

کلّيّات

مقدّمه

ادبيّات گونه اي از هنر است و اهمّيّت ادبيّات فارسي را ، كه شاخه اي از آن شمرده مي شود ؛ نمي توان ناديده انگاشت . ادبيّات فارسي گنجينه اي است كه روز به روز بر اهمّيّت و وسعت آن افزوده مي گردد ؛ دريايي است بي كران با ساحلي ناپيدا .

در مورد اهمّيّت موضوع  بايد گفت که بررسي موسيقی شعر تا حدّ زيادی می تواند ميزان قدرت شاعری هر شاعر را نمايان سازد و به فهم و درک صحيح تر شعر کمک نمايد.

سنايي شاعري « دوران ساز »¹  است كه در چند زمينه ي شعري از جمله ؛ قصيده و غزل ، حال و هوايي عرفاني و تازه و متمايز از دوران قبل ايجاد كرده است ( شفيعی کدکنی ،1385 : 9 ).

در مجموعه غزل‌هاي حكيم سنايي با دو دسته غزل روبه رو هستيم كه تعدادي از آن ها عنوان Aغزليّات» را كه عنواني رايج بوده است ، برخود دارند و تعدادي ديگر عنوان Aقلندريّات» به خود گرفته‌اند.

غزل هاي قلندانه يا مغانه ي سنايي سرچشمه ي غزليّات پر شكوه فارسي است . از حيث فرم ، قلندريّات داراي اوزان پر تحرّك و  رقص آور و موسيقي متناسب با آن است . استفاده ي فراوان از واژه هاي شراب ، مستي و خرابات كه در آثار عرفاني جايگاهي مقدّس است ؛ از ديگر ويژگي هاي قلندريّات مي باشد . درونمايه ي اين نوع شعر با ارزش هاي موجود در شريعت تناقض دارد . امّا سنايي در هيچ موردي نظرش مبارزه با شرع و مقدّسات نبوده است . مي توان دو علّت را براي اين كار ذكر كرد :

خوي ملامتي سنايي و ميل به مبارزه با ريا كاري ( زرقانی ، 1378 : 179 ) .

بحر هايي را كه سنايي براي سرودن غزليّات از آن بهره جسته است ، متنوّع اند ؛ ولي بيش     از همه از بحر « رمل » استفاده كرده است . در مقابل كمترين بحر به كار رفته را مي توان « متقارب » نام برد .

از نظر نوع رديف هاي به كار رفته در غزليّات تنوّع زيادي به چشم مي خورد ولي « فعل » در درجه ي اوّل قرار دارد . او هم چنين از رديف هاي طولاني نيز استفاده نموده است. و گاه حتّي دو جمله را در جاي رديف  مي نهد و از آن بهره   مي جويد مانند بيت :

« ترا دل دادم اي دلبر شبت خوش باد من رفتم

                                              تو داني با دل غمخور شبت خوش باد من رفتم»

 تعداد بيت هايي كه مردّف است بيش از بيت هاي بدون رديف است .

از ديگر مشخّصات غزليّات سنايي « تكرار  » است . اين تكرار به شكل هاي ؛ تكرار جمله ،‌ كلمه و واج ، ديده مي شود به طوري كه كمتر بيتي را در ميان غزليّات مي توان يافت كه در آن تكرار وجود نداشته باشد . در اين پژوهش بررسی موسيقی معنوی نيز بر اساس مطلع می باشد . در ضمنِ متن ، به نتايجي كه به دست آمده است  ، به طور مفصّل پرداخته مي شود .

در پايان لازم مي دانم از استادان بزرگوارم ، دكتر علي عسكري ،‌ دكتر مهدي خادمي كولايي و بقيّه ي عزيزان كه مرا در اين راه ياري نمودند ، صميمانه تشكّر و قدرداني نمايم واميدوارم كه ادب دوستان و صاحبان ذوق از كاستي ها در گذرند .

برخی مشكلات تقطيع

در هنگام انجام كار به برخي از مشكلات برخورديم . اوّلين موردي كه مي توان به آن اشاره كرد اين است كه برخي از غزليّاتي را كه استاد مدرّس رضوي در شمار غزليّات سنايي برشمرده اند از نظر شكل ظاهري ، يعني از نظر طرز قرار گرفتن قافيه ها ،‌ با غزل فرق دارند ولي استاد رضوي برحسب موضوع و محتوا ، آن ها را در شمار غزليّات ذكر نموده است . و ما نيز آن ها را بر اساس همان نظر ، بررسي كرده ايم . امّا در تعيين قافيه هاي آن به اشكالاتي برخورديم زيرا اين غزليّات داراي قافيه ي كناري نيستند ولي شاعر با آوردن قافيه هاي مياني در آن ها و هماهنگ ساختن       قافيه هاي مياني بيت اوّل با رديف ها سعي در ايجاد موسيقي در آن ها دارد . اين موارد عبارتند از : غزل هاي 75 ، 176 ، 275 ، 276  . غزل هاي 182 و 325 نيز مصراع اوّل بيت اوّل آن ها بدون قافيه است . و غزل 310  نيز مطلع ندارد .

غزل شماره ی22 و 169 بيت مطلع آن از نظر قافيه ی ميانی با غزل های ديگر که دارای    قافيه ی ميانی می باشند متفاوت می باشد.

علائم اختصاری و نکات ديگر

–                 جدا کننده ی شماره ی بخش ، زير مجموعه ی بخش ، رديف و شماره ی اصلی غزل در ديوان سنايی است .

  اعداد کنار ابيات

 از سمت راست به چپ به ترتيب شماره ی بخش ،  شماره ی زير مجموعه ی بخش ، رديف و شماره ی غزل در ديوان سنايی است. به عنوان مثال1- 2- 40- 274-  يعنی بخش  يکم ، زير مجموعه ی دوم ، شماره ی رديف چهلم و شماره ی غزل در ديوان سنايی دويست و هفتاد و چهار می باشد .

روش ارجاع دهی

روش ارجاع دهی به صورت الگوی بين متنی و کتابشناسی پايانی است .

شيوه ی نقل قول

شيوه ی نقل قول به دو صورت مستقيم و غير مستقيم است که در صورت مستقيم بودن نقل قول را داخل گيومه قرار داده و به صورت درون متنی ارجاع می دهيم ولی اگر به شيوه ی  غير مستقيم باشد بدون گيومه در پايان عبارت يا متن ، ارجاع درون متنی داده می شود.

نکات طرح تحقيق

 عنوان تحقيق

عنوان موضوع پايان نامه « موسيقی شعر در غزليّات سنايی » است .

تعريف مسئله و سؤال های اصلی تحقيق

در مورد تعريف مسئله بايد گفت که يکی از اجزای مهم و اصلی تشکيل دهنده ی شعر ، موسيقی شعر است و نقد و تحليل اين موضوع تا حدّ زيادی می تواند ميزان قدرت شاعری هر شاعر را نمايان سازد ؛ در اين راستا به پرسش های زير پاسخ خواهيم داد :

سؤال های اصلی تحقيق عبارتند از : سنايی در غزليّاتش از چه اوزان و بحرهايی استفاده کرده است؟ ؛ تنوّع اوزان عروضی در غزليّات سنايی در چه حد است؟ ؛ در غزليّات سنايی از چه اوزان و بحرهايی بيش تر استفاده شده است؟ ؛ چند در صد از غزليّات سنايی داری قافيه ی ميانی يا درونی است؟ ؛ وضعيّت قافيه ها و رديف ها در غزليّات سنايی چگونه است؟

ضرورت تحقيق

البتّه ضرورت اين تحقيق از اين جا مسلّم مي شد كه با توجّه به مطالعات و بررسي هاي انجام شده موضوعي با اين عنوان کار نشده بود  بنابراين ضرورت انجام چنين تحقيقي احساس مي گرديد .

فرضيه ها

فرضيه هايي در اين زمينه وجود داشت از جمله : اوزان عروضی در غزليّات سنايی متنوّع   است  ؛ سنايی از امکانات موسيقی کناری به نحو مطلوبی استفاده کرده است ؛ در غزليّات سنايی از

از بعضي بحرها از جمله رمل و هزج بيش تر استفاده شده است .

هدف ها

هدف از اين تحقيق آشنايي با موسيقي شعر در غزليّات سنايي و تبيين و تحليل قدرت و جايگاه شاعر در اين زمينه و در دسترس قراردادن آن براي مراکز تحقيقاتي وفرهنگي ، مؤسسات ، رسانه ها ، اهل فن ، دانشجويان و افراد علاقه مند ديگر است .

کاربرد های تحقيق

کاربردهايی از انجام اين تحقيق متصوّر است و آن در دسترس قراردادن آن براي مراکز تحقيقاتي وفرهنگي ، مؤسسات ، رسانه ها ، اهل فن و دانشجويان می باشد.و آنان می توانند از   نتايج پايان نامه استفاده کنند.

جنبه ی جديد بودن و نوآوری طرح

جنبه ی جديد بودن و نوآوری طرح اين می باشد که برای اوّلين بار بررسی و تحليل        همه جانبه در زمينه ی موسيقی شعر در غزليّات سنايی به اين شيوه و در حدّ گسترده ، صورت      می گيرد که سبب نوآوری و ارائه ی اطّلاعات جديدی در اين حيطه می گردد .

روش انجام تحقيق

روش انجام تحقيق ، روش نظری و بر اساس پژوهش کتابخانه ای است .

روش و ابزار گردآوری اطّلاعات

 روش و ابزار گردآوری اطّلاعات ، مطالعه و فيش برداری با استفاده از کتابخانه و سايت های مختلف می باشد. .

روش نمونه گيری

مطلع هر بيت به جهت تعيين انواع موسيقي در آن ، به عنوان نمونه ، انتخاب شده است .

روش تجزيه و تحليل اطّلاعات    

روش تجزيه و تحليل اطّلاعات عبارت است از : استخراج ، طبقه بندی ، تطبيق ، تجزيه و تحليل ، استنباط و استنتاج و در نهايت نتايج ثبت و به چاپ رسيده است .

فهرست مطالب مقاله موسيقی شعر در غزلیات سنايی, در ادامه قابل مشاهده می باشد.

• فصل اوّ ل : کلّيّات تحقيق… .1
• مقدّمه . 2
• برخی مشکلات تقطيع. . 4
• علائم اختصاری . . 5
• نکات طرح پيشنهادی . .6
• فصل دوم : معرّفی سنايی و آثار او.. .10
• نام و نسب حکيم . 10
• زمان و محلّ ولادت.10
•  آغاز شاعري حكيم . .10
• دوره هاي زندگي سنايي.11
• افسانه اي درباره ي علّت تحوّل سنايي . 11
• مسافرت هاي سنايي. .12
• مذهب سنايي. . 12
• ارادت حكيم به شيخ يوسف همداني . 12
• وفات سنايي . . 13
• آثار سنايي .. . 13
• مضامين دراشعار سنايي. .15
• خلّاقيّت در اشعار سنايي . .. 16
• مقام سنايي..17
• زبان سنايي. 17
• غزل با جلوه هاي عرفاني .18
• سنايي در غزل زهديّه و قلندريّه.18
• پژوهش هاي انجام شده در مورد سنايي و آثارش19
• فصل سوم : معرّفی غزل.. … 22
• غزل در لغت . . … 22
• غزل در اصطلاح . … 22
•  غزل نام قالب يا مفهوم آن… 23
•  حوزه ي غزل. …. 23
• مضامين غزل . .. … . . 23
• زبان غزل.. .. … . . 24
• منشأ غزل .. .. … . . 24
• غزل در تاريخ ادبيّات .. … . . 25
• اقسام اصلي غزليّات فارسي.. …. . . 25
• دوره هاي مختلف غزل .. … . . 25
• سير غزل .. .. … . . 26
• فصل چهارم : موسيقی شعر… … . . 31
• شعر ، رستاخيز كلمات. .. … . . 31
• موسيقي .. .. … . . 32
• پيوند شعر و موسيقي.. … . . 33
• انواع موسيقي شعر… … . . 33
• عروض …… . . 33
• بيت . ….. . . 34
• مصراع ….. . . 34
• واج. . ….. . . 34
• هجا. . ….. . . 35
• اركان. . ….. . . 35
• سالم و مزاحف ….. . . 36
•  مثمّن و مسدّس و مربّع…… . . 36
•  عروض و ضرب ( عجز ) ، صدر و ابتدا.. .. 37
• تقطيع . ….. . . 37
•  مراحل تعيين وزن يک شعر فارسي… . . 38
• بحر . …. 39
• شش دايره ي مشهور بحر هاي عروضي. 40
• ذوبحرين . …. 41
•  وزن.. …… 41
• تأثيرات وزن . …… 43
• عوامل مؤثّر بر چگونگي حالت وزن…44
• عوامل تغيير دهنده کيفيت موسيقي در اوزان… 45
• اوزان و مفاهيم .. …… 46
• اوزان نا مطبوع .. …… 48
• اوزن شفّاف و اوزان کدر …… 49
• اوزان خيزابي و اوزان جويباري….. 49
• اوزان دوري. … … 49
• قافيه. ….. 50
• نقش هاي قافيه .. .. 51
• حروف قافيه . .. .. 51
• حركات قافيه. .. .. 52
• عيوب قافيه. .. .. 52
• اصناف و انواع قافيه . .. . 53
•  حدود قافيه .. . . 53
• انواع قافيه ها از نظر جايگاه. .. . . 54
• انواع قافيه هاي هنري .. . . 54
• قافيه هاي مردّف .. . 55
• رديف.. .. 55
•  علّت توجّه ايرانيان به رديف .. .. 56
•  عوامل مهم در پيدايش رديف در شعر فارسي.. . 56
•  سود هاي رديف.. .. 57
•  زيان هاي رديف .. .. . . 57
• رديف بدون قافيه.. .. . . 57
• حاجب. . .. . . 58
• فصل پنجم : موسيقی شعر در غزليّات سنايی.. . . 60
• 1-رمل. . .. . . 60
•  1-1- رمل مثمّن محذوف . … 60
•  1- 2-رمل مثمّن مقصور. .. .90
• 1-3- رمل مثمّن مقصور عروض محذوف ضرب.. . .. 111
• 1-4- رمل مثمّن مخبون محذوف . ..111
• 1- 5 – رمل مثمّن مخبون محذوف سالم صدر و ابتدا …. … 112
•                  1- 6 – رمل مثمّن مخبون مقصور.. 115
• 1- 7 – رمل مثمّن مخبون مقصورعروض اصلم مسبّغ ضرب … .. 116
• 1- 8 – رمل مثمّن مخبون اصلم . . 117
•  1-9 – رمل مسدّس محذوف. …. 118
•  1- 10 – رمل مسدّس مقصور. . .. 127
•  1- 11 – رمل مسدّس مخبون محذوف… 133
•  1- 12 – رمل مسدّس مخبون اصلم مسبّغ عروض مقصور ضرب. 134
• 2- هزج . . ….135
• 2-1 -هزج مثمّن سالم.. ..135
• 2- 2- هزج مثمّن مسبّغ .. . .146
•                  2- 3- هزج مثمّن اخرب….147
• 2- 4- هزج مثمّن مكفوف مقصور.. . . . 152
• 2- 5 – هزج مثمّن اخرب محذوف . .153
• 2- 6- هزج مثمّن اخرب مقصور ….. 154
• 2- 7- هزج مثمّن اخرب مكفوف محذوف …. 154
• 2- 8 – هزج مثمّن اخرب مكفوف مقصور… 166
• 2- 9 – هزج مسدّس محذوف ….. . 173
• 2- 10- هزج مسدّس مقصور … . 178
• 2- 11- هزج مسدّس اخرب مقبوض صحيح عروض و ضرب… 180
• 2- 12 – هزج مسدّس اخرب مقبوض محذوف.. . 182
•  2- 13 – هزج مسدّس اخرب مقبوض مقصور … . ..193
• 3- خفيف .. . … ..05 2
• 3- 1- خفيف مسدّس مخبون .. . ..05 2
• 3- 2- خفيف مسدّس مخبون محذوف ….05 2
• 3-3- خفيف مسدّس مخبون مقصور .. .09 2
• 3- 4 – خفيف مسدّس مخبون اصلم …11 2
• 3- 5- خفيف مسدّس مخبون اصلم مسبّغ….216
• 4- مضارع.. . ….223
• 4- 1- مضارع مثمّن اخرب….. 223
• 4-2- مضارع مثمّن اخرب مكفوف محذوف… . ..227
• 4- 3- مضارع مثمّن اخرب مكفوف مقصور… ..230
• 5- منسرح.. . …. …235
• 5- 1- منسرح مثمّن مطوي مكشوف. . … 235
• 5- 2- منسرح مثمّن مطوي مجدوع. …238
• 5- 3- منسرح مثمّن مطوي موقوف . .. .238
•  5- 4- منسرح مثمّن مطوي منحور . .. .241
• 6- رجز . ….. 242
• 6- 1- رجز مثمّن سالم .. ..242
• 6- 2- رجز مثمّن مذال .. .. ..244
• 6- 3- رجز مثمّن سالم عروض مذال ضرب.. .. ..248
• 6- 4- رجز مثمّن مطوي احذّ مقصور .. .248
• 7- مجتث . ….250
• 7-1 – مجتث مثمّن مخبون …. .250
• 7-2 – مجتث مثمّن مخبون اصلم .. ..250
• 7-3- مجتث مثمّن مخبون محذوف ….251
• 7- 4- مجتث مثمّن مخبون مقصور.. 252
• 7- 5- مجتث مثمّن مخبون اصلم مسبّغ …..253
• 8- سريع ….. 255
• 8- 1 – سريع مسدّس مطوي مكشوف… .. 255
• 8- 2- سريع مسدّس مطوي موقوف… ..256
• 9- متقارب….. 259
• 9-1 متقارب مثمّن سالم …… 259
• 9- 2 – متقارب مثمّن محذوف … …260
• فصل ششم : نتيجه گيری . ….. . ..262
•  جدول بحر ها و اوزان کاربردی در غزليّات….. . ..264
• نمودارستونی بحرها. ….. . ..269
• نمودار دايره ای درصد بحرها .. .. .. . ..270
•  نمودار ستونی انواع رديف ها. … .. .271
•  نمودار دايره ای درصد غزل های مردّف و بدون رديف. .. .. . ..273
•  نمودار ستونی حدود قافيه ها… .. .. . ..274
•  نمودار دايره ای درصد حدود قافيه ها.. .. .. . ..275
•  نمودار ستونی زحافات … .. .. . ..276
•  نمودار دايره ای درصد زحافات .. .. .. . ..277
•  نمودار دايره ای درصد قافيه های مقيّد و مطلق…278
• نمودار دايره ای درصد اوزان سالم و ناسالم .. …279
• نمودار ستونی موسيقی درونی… .. .. ..280
•  نمودار ستونی موسيقی معنوی… .. .. ..281
• منابع و مآخذ. . … .. .. . ..282
• چکيده ی انگليسی

در صورت تمایل شما می توانید مقاله موسيقی شعر در غزلیات سنايی را به قیمت 29900 تومان از سایت فراپروژه دانلود نمایید. اگر در هر کدام از مراحل خرید یا دانلود با سوال یا ابهامی مواجه شدید می توانید از طریق آدرس contact-us@faraproje.ir و یا ارسال پیامک به شماره: 09382333070 با ما در تماس باشید. با اطمینان از وب سایت فراپروژه خرید کنید، زیرا پشتیبانی سایت همیشه همراه شماست.